HEPİMİZ DÜNYA ADLI İMTİHAN SALONUNDAYIZ; KARNELERİMİZ YAKINDA!

ÂYET:

كُلُّ نَفْسٍ آذَئِقَةُ لْمَوْتِۜ وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَلْخَيْرِ فِتْنَةًۜ وَلَِيْنَا تُرجَْعُونَ

“Sizi, bir imtihan olarak, şer ve hayırla deneyeceğiz. Hepiniz de nihayet bize döndürüleceksiniz.” ^[1]

وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ لْخَوْفِ وَلْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ لْامَْوَلِ وَلْانَْفُسِ وَلثَّمَرَتِۜ وَبَشِّرِ لصَّابِر۪ينَۙ

“Biz sizi biraz korku, biraz açlık ve biraz mallardan, canlardan ve ürünlerden eksiltmeyle imtihan edeceğiz. Sabredenleri müjdele!” ¹¹⁹⁴

Dünya, ne seçim, ne geçim dünyasıdır; dünya, bugün var yarın yok, imtihan dünyasıdır. Dünyaya başka şey için değil; kulluk dersinden imtihan olmaya geldik. İnsan Allah’a kulluk için yaratılmıştır. Allah’a mı, başkalarına mı kulluk yaptığı dünyadaki sınavlarla ortaya çıkacaktır. Kur’an açısından hayat, bir imtihan, daha doğrusu bir imtihanlar silsilesidir. Rabbimiz bütün insanları onlara verdiği hoşlarına giden nimet, kabiliyet ve imkânlarla ve hoşlanmadıkları korkuyla, açlıkla ve nimetlerden noksanlaştırmayla denemektedir. Ölümle birlikte, imtihan sona erecek, hesap günü herkes ya sağından ya solundan karnesini alacak. Daha önce bu imtihan salonuna zengin-fakir, işçi-işveren, erkek-kadın, güçlü-zayıf niceleri gelmiş, bir süre oturmuş, kalkmış gitmişler. Şimdi sıra bu asrın insanlarında, bizlerde.

Dünyada imtihanlar çok çeşitli. Kimi servetinden imtihan oluyor, kimi servet düşmanlığından. Kimi sıhhatinden, kimi hastalığından... Kimi borçlu kalmaktan, kimi alacaklı olmaktan... Herkes imtihan olduğu içindir ki, gerçek manada, kimse rahat değil. “Dünyada rahat yoktur”^[2] yani imtihanda rahat olmaz; çalışma ve gayret vardır, endişe ve ümit vardır, üzüntü ve sabır vardır, kazanmak için çaba göstermek vardır. İmtihan salonunda gülüp oynayan, kalem ve kâğıdının çok kaliteli olması için uğraşan, güzel elbiseli olanlara özenip sınava odaklanmayan kimse, imtihanı kazanmak istemiyordur.

Herhangi bir okul veya Üniversite imtihanına verilen önem, kulluk imtihanına verilseydi, cennet garanti olurdu. Âhiret imtihanı zor olduğu için mi insanlar başarısız oluyor? Hangi imtihan daha kolay, gelin bir karşılaştırma yapalım:

Üniversite sınavında sorular önceden kimseye verilmez. İlâhî imtihanda sorular da, doğru cevaplar da, önceden Kur’an ve Sünnetle bildirilmiştir.

Üniversite sınavında yardımlaşma yasaktır. Allah’ın sınavında yardımlaşma tavsiye edilir. Bu imtihanda kendisi kadar başkalarının kazanması için de gayret gösterenlerin ödülleri daha büyük olur. Öğrettiği kadar da kendi notuna ilâve edilir. Yaptığı bu işe cihad ünvanı verilir. Bu ticarette verenin malı artar, cimrilik edenin değil.

Üniversite sınavında kopya çekmek büyük suçtur. Esas sınavda ise, sevaptır. Üniversite sınavında üç yanlış bir doğruyu götürüyor. Âhiret için olan sınavda bir doğru bir yanlışı götürüp yok ediyor.

Üniversite sınavlarında her doğruya bir puan verilir. Allah, yaptığı sınavlarda yanlışa eksi bir puan verdiği halde, doğru cevaba en az 10 puan vermektedir.

Her iki sınavda zamanla yarış sözkonusu olsa da Üniversite sınavı 3-5 saate sığdırılıyor, bütün hayat boyu birikimler birkaç saat içinde test oluyor. Bir sene başka sınav hakkı yok. Diğer imtihanda hata yapıldı, başarısız olundu ise, her an eski sınavları yok saydırıp yeniden sınav hakkı var, hem de sonsuz denilebilecek sayıda. İstenilen zaman kurtarma sınavı hakkı var. Tevbe gibi eski sınavları silip yok saydıran bir silgi var.

Birinde çok soru çözmek şart. Diğerinde az soru da çözebilir insan, yeter ki doğru cevap versin.

Üniversite sınavında sorular doğru sorulmamış olabilir. Seviyeye uygun olmayabilir, zor sorular çıkabilir. Sorular anlaşılmayabilir. İlâhî imtihan ise, herkesin seviyesine göredir, kolaydır, Allah kimseye çözemeyeceği soru sormaz, başaramayacağı güçlükte imtihan etmez, zorluk dilemez.

Üniversite sınavları hiç de âdil değildir, bilgileri doğru ölçtüğü söylenemez. İlâhî imtihanda ise bir kula kıl kadar zulmedilmez.

Üniversite sınavında başarı şansı, başkalarını yenmeye bağlıdır. O yüzden başkalarının başarılı olması hoş görülmez. İlâhî sınavda ise başkalarının aldığı notun diğerlerine hiç zararı dokunmaz, sınavda üstün başarılı olanlar cennetin kontenjanını doldurmaz. Onlar rakip değil, refik kabul edilir.

Veee üniversite sınavını kazanınca ne tür bir iş, ne kadar maaş, ne miktar rahat ve huzur var? Ya âhiret sınavını kazananlara? “Hiçbir gözün görmediği, hiçbir kulağın işitmediği, hiçbir insanın hayaline getiremediği güzellikler, nimetler.” ^[3]

İlk bakışta bu imtihanı herkesin kazanacağı akla geliyor. Ama gel gör ki, insanların çoğu, yine de yanlış yola sapıyor. Zoru başararak esas sınavı kaybetmeye çalışıyor. Öyle ise, kendi karnesini daha güzelleştirmek ve ümmetin sınavlarına yardımcı olmak için bu karnenin sahibine çok iş düşüyor.

Bu dünyada yerine getirdiğimiz âhirete yönelik imtihanda aslında zor olan, yanlış yazmak. Bu ise, bize büyük bir ilâhî lütuf. Aksi olsaydı, bizim için gerçekten çetin bir imtihan olurdu. Doğru söylemenin nefes almak kadar doğal ve kolay olduğunu hepimiz biliriz. Bir insan, gün boyunca doğru söylese yorulmaz, ama her cümlesi yalan olmak şartıyla yarım saat konuşmaya mecbur tutulsa perişan olur. Su içen, yüzünü buruşturmaz, ekşitmez; içki içenin ise yüzüne bakılmaz. Helâl kazanç ruhu rahat ettirir; haram ise vicdana azap çektirir...

Hayatımız boyunca güzel bir şeyi elde etmek için hep bir çaba ve emek sarf etmişizdir. Eğitim hayatımızı düşünelim. O dönemden aklımızda en çok yer eden şeyler, büyük ihtimalle, sık sık karşılaştığımız sınavlardır. Bunların içinde en önemlisi, kuşkusuz üniversite sınavlarıdır. Çoğu genç, üniversite sınavını hayatının dönüm noktası olarak tanımlar. Çünkü geleceklerini nasıl şekillendireceklerini bu birkaç saatlik imtihanın sonucunda belirleyeceklerini düşünürler. Bu nedenle yıllarca çalışır, uykusuz kalır, pek çok sosyal faaliyetten, tatil ve eğlenceden uzak durup, kendilerini sadece derslerine verirler. Tek amaçları üniversiteye girebilmektir. Bu amaca ulaşabilmek için büyük bir sabır ve kararlılık gösterirler.

Günümüz Türkiye’sinde üniversite diplomasının ne kadar faydalı olup olmadığı bile düşünülmez. Çok yararlı olduğunu düşünsek bile, elde edilmek istenen yararların tümü geçicidir. Ama, bir de asla kaybolmayacak olan, asla tükenmeyecek güzelliklerin, sonsuz yararların bulunduğu ve insanın devamlı yaşayacağı gerçek bir hayat var. Bu, iman eden insanların dünya hayatında ulaşmak istedikleri her durumdan önemli gördükleri âhiret hayatıdır. Çok az bir faydası olan ve yararının da geçici olduğu üniversite sınavına gösterilen değer, nice müslüman tarafından âhiret sınavı için gösterilmiyorsa, bu sınavın kaybedilme ihtimalinin büyüklüğünü de gösterir. Üniversite sınavına hazırlandığı gibi esas imtihana hazırlanan bir mü’min, büyük ihtimalle cenneti garanti edecektir.

İnsanın sonsuz âhiret yurduna ulaşmak için denendiği yer “dünya hayatı”dır. İnsan, yeryüzünde bulunduğu sürece âhirete yönelik bir sınav yaşamakta ve bu konuda gösterdiği çabayla denenmektedir. Hayat, gerçekte Allah’ın bizleri sınamak ve eğitmek için yarattığı geçici bir süredir. İnsan bu süre boyunca düşünmek, böylece Rabbini tanımak, O’nun hükümlerine uymak ve O’nun rızâsını aramakla sorumludur. Bunun yanında bu imtihan hayatı boyunca başına gelen herşeye en güzeliyle karşılık vermek, sabretmek ve güzel ahlâk göstermekle yükümlüdür. Başına gelen her şeyin, Rabbinden gelen bir deneme olduğunu bilmek, bunlardan zevk almak, karşılaştığı her olayı neşe ve şevkle karşılamak ise, dünyadaki imtihanın mü’minlere has olan bir sırrıdır. Bu sırrı kavrayan ve tüm yaşamını denendiğinin bilincinde geçiren insanlar, asla son bulmayacak ve tükenmeyecek olan bir kazanç sağlayacaklardır.

Dinden uzak insanların en büyük yanılgıları, bu dünyadaki hayatın geçici olduğunu unutmaları ve aslında bir imtihandan geçirilmekte olduklarının bilincinde olmamalarıdır. Dünyada böyle bir gaflet içinde yaşayan insanları etkileyebilecek, akıllarını çelebilecek pek çok güzellik ve süs vardır. Âhiretin unutulduğu toplumlarda insanlar, doğdukları andan itibaren kendilerine süslü görünen bu değerleri elde etme hırsına kapılırlar. Allah, insanları dünyaya hırsla bağlayan bu süsleri şöyle belirtir: “Kadınlara, oğullara, kantar kantar yığılmış altın ve gümüşe, salma güzel atlara, hayvanlara ve ekinlere duyulan tutkulu şehvet, insanlara süslü ve çekici kılındı. Bunlar, dünya hayatının metâıdır. Asıl varılacak güzel yer Allah katında olandır. De ki: ‘Size bundan daha hayırlısını bildireyim mi? Korkup sakınanlar için Rablerinin katında, içinde ebedî kalacakları, altından ırmaklar akan cennetler, tertemiz eşler ve Allah’ın rızâsı vardır. Allah, kulları hakkıyla görendir.” ^[4]

Allah bütün insanları dener; en büyük rasüllerden avam tabakasındaki her insana kadar herkes denenir. Bu denemeler aslında, gördüğü derslerden imtihana tâbi tutulan öğrencinin durumu gibidir. İmtihanı başarırsa bir üst sınıfa geçer, başaramazsa kalır. Allah’ın Kur’an okuluna girememiş, “mekteb-i İslâm”a kayıt olamamış insanlar, bu okulu görsünler diye çok çeşitli şekillerde denenirler; kıtlıkla denenirler, bollukla denenirler, zaferle denenirler, yenilgiyle denenirler. Ama durumlarını değiştirmeyip küfür ve nifaklarında ısrar ederlerse “üzerlerine göklerin kapısı açılır”, iyice azıp tuğyanda bulunurlar ve sonunda ya bütün azabı âhirette görmek üzere cehenneme yuvarlanırlar, ya da dünyada iken cezalarını görürler. Bu ceza, yerden ve gökten gelebileceği gibi, başka insanların eliyle de olabilir; kendi aralarında fitneler şeklinde de olabilir. Öte yandan, mü’minler de bir üst sınıfa geçmek, imanlarının sağlamlığının açığa çıkması, imanlarının derecelerinin belirlenmesi için denenirler. Onlar da ya kaybedip -Allah korusun- nifaka, fıska veya küfre dönerler, ya da imanları daha bir güçlenir ve derece alırlar.

“Belâ gelmez kula Hak yazmayınca / Hak, belâ vermez, kul azmayınca.”

SINAV ESNASINDA GÜLÜP EĞLENMEK…

İmtihan: Kazanmakla kaybetmeyi aynı anda hatırlatan esrarlı bir kelime... İçinde hem ümidi saklıyor, hem korkuyu. Niye unutuyor insan, dünyaya imtihan olmak için geldiğini? Dünya, sürekli ve her şeyle imtihana tâbi tutulduğumuz bir sınav salonu değil mi?

Bülûğa erinceye kadar, imtihan öncesi: Kâğıt-kalem hazırlama safhası. Bülûğa ermekle, insan imtihan kâğıdını, amel defterini doldurmaya başlar ve ölünceye kadar aralıksız kalem oynatır. Bu imtihanın herkes için günün birinde sona ereceği mâlûm; ama kimin elinden kâğıdının ne zaman alınacağı belli değil. Sınav salonunda çok kalmakla değil, salonda kaldığı müddetçe doğru cevaplar önemli. Salonda yüz sene kalıp imtihanı kazanamayan da, 20 sene kalıp başarılı olan da var. İmtihan salonunda en önde oturmak, elbiselerin en güzelini giyinmek, kalemlerin en kıymetlisini kullanmak neticeye zerre kadar tesir etmez.

İmtihanda önemli olan çok yazmak değil, doğru yazmaktır. On kâğıt doldurup, “bir” alamayanlar da var, bir kâğıtla “yüz” alanlar da. Öyle ise, uzun ömür, güzel şeylerden daha fazla yazmak için istenmeli. Bunların hepsi câiz, ama hiçbiri vâcip değil. Vâcip olan, şart olan: Sorulara doğru cevap vermek.

[1] ] 21/Enbiyâ, 35 1194] 2/Bakara, 155

[2] ] Ahmed bin Hanbel, Zühd, s. 128

[3] ] Buhari, Tefsiru sureti’s-Secdeh, 32/1

[4] ] 3/Âl-i İmran, 14

TATİL DE NE DEMEK?

ÂYET:

ذَرهُْمْ يَاأكُْلُو وَيَتَمَتَّعُو وَيُلْهِهِمُ لْامََلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ

“Onları bırak; yesinler, eğlensinler ve boş emel onları oyalayadursun. (Kötü sonucu) yakında bilecekler!” ^[1]

فَانَِّ مَعَ لْعُسْرِ يُسْرًۙ نَِّ مَعَ لْعُسْرِ يُسْرًۜ فَاذَِ فَرغَْتَ فَانْصَبْۙ وَلِىٰ ربَِّكَ فَارغَْبْ

“Demek ki zorlukla beraber bir kolaylık vardır. Evet, doğrusu her güçlüğün yanında bir kolaylık var. O halde önemli bir işi bitirince hemen diğerine koyul. Ve yalnız rabbine yönel.” ^[2]

Tatil, bir yönüyle atalet, tembellik, iş yapmamak, yaptığı işi bırakmak demektir; diğer yönüyle dinlenmek, istirahat etmek, bir işi geçici olarak bırakmak, ara vermek, yapılan işi değiştirmek, tekrar işe başlamak için enerji toplamak demektir. Birinci anlamıyla Müslüman için tatil düşünülemez; ikinci anlamıyla ise tatilsiz Müslüman, tatilsiz insan düşünmek mümkün değildir. Bir şey, yozlaştırılmış, aslını ve güzelliğini kaybetmiş ise, o şeyin aslının ve doğrusunun câiz olmayıp terk edilmesi gerektiğine delil olmaz. Yaşadığımız ülke açısından İslâm hâkim değil, mahkûm konumunda. Şu an, hayat İslâm’ın istediği şekilde ve Müslümanca yaşanılacak şekilde kurgulanmış değil. Hangi şey Müslümanca yapılıyor ki, bugün tatil de Müslümanca yapılmış olsun? Böyle oluyor diye, işin aslına da karşı çıkmak gerekmez tabii. İnsan makineden çok farklıdır. Makinenin devamlı aynı şeyi yapmaktan canı sıkılmaz, morali etkilenmez, psikoloisi bozulmaz, motivasyonu zarar görmez. İnsan ise, sürekli aynı şeyleri yapmaktan rahatsızlık duyar ve değişiklikler ister. Değiştirme ve değişme anlamında tebdil ve tebeddül, insanî bir özelliktir. Tümüyle âtıl olup hiçbir iş yapmama anlamında Müslüman için tatil ne kadar yanlış ise; dinlenmek, zaman zaman yaptığımız işi değiştirmek anlamında tatil de o kadar ihtiyaçtır.

İnşirâh Sûresi 7. âyet; şunları söyler: “Öyleyse, bir işi bitirince diğerine koyul.

Boş kaldığın zaman yine yorul. Din ve dünya ile ilgili işlerinin, ibadetlerinin birini bitirdiğin zaman, hemen ötekine başla! Boş kaldığın zaman (ibadet ve dua ile) yorul.” Sıhhatini tam olarak bilmesem de Peygamberimiz’in de şöyle dediği rivayet edilmektedir: “Men lâ ta’tîle lehû, lâ tahsîle leh…” yani; “Tatili olmayanın (zihnini, bedenini dinlendirmeyenin) tahsili de olmaz; yok sayılır.” Hz. Ömer’in de bu konudaki sözü, insan psikolojisinin sırlarını verecek cinstendir:

“Haftada bir gün tatil vermezseniz, tüm haftayı tatil yaptırırsınız.”

ASIL EĞLENME VE DİNLENME MEKÂNI, DÜNYADAN SONRADIR!

Bir okul düşünün, günde altı saat ders yapıyor olsun ve hiç teneffüs vermesin. Hiç ara vermeden peş peşe bu dersi hangi öğrenci kaldırabilir? Ve zorla tahammül eden öğrenci bu teneffüssüz dersten ne kadar verim alıp yararlanabilir? Ancak, öğrenci psikolojisi ile o dersi devamlı kaynatmak isteyenler çıkabilir, ders yerine devamlı teneffüsü tercih edenler olabilir. İtiraz ve tepkimiz, tatilin ve dinlenmenin kendisine değil, nasıllığına yönelik olmalıdır. Dinlenme ve tatili, amaç değil; araç olarak görür bir Müslüman. Daha verimli çalışmak için lazım olan enerjiyi elde edecek, tazelenmeyi sağlayacak bir araç olacaktır. Asıl eğlenme ve dinlenme mekânı dünyadan sonradır. Yani burası çalışma, orası tatil yeridir; burası ağaç dikme, sulama ve üretme; orası ise meyve toplama mekânı; burası çalışma, orası ödül ve istirahat yeri; burası ‘din’lenme yeri, orası dinlenme yeridir.

MÜSLÜMANIN TATİLİ DE KULLUK DAİRESİNİN VE ŞERİAT ÇERÇEVESİNİN İÇİNDE OLMALIDIR

Bindiğimiz ne ise, ondan daha fazla yararlanmak için onu yormamak gerekiyor. Bedenin aşırı yorulması, onu makul bir süre dinlendirdiğimizde alacağımız verim kadar verim almamıza engel olan ve sonu zulme kadar varabilecek bir eziyettir. Bizim duraklamamız, hatta biraz geri çekilmemiz, daha sistemli ve daha yüksek atlamak için gerilmemiz için olur. Yoksa yaptıklarımızı faydasız hale getirip yok etmek anlamında tatil olmaz. Sonra, nelerden tatil yapabileceğimiz de önemlidir. İnsan nefes almaktan tatil yapar mı? Su içmenin, beslenmenin tatili olur mu? Beslenme saatlerini değiştirebiliriz en fazla; Ramazan’da gıda saatlerini değiştirmek, alışkanlıklarımızı gözden geçirmek için olmalıdır. Ama bu, yiyip içme konusunda tümüyle tatil yapmak anlamına gelmez elbette. İnsan imandan, ahlâktan, namazdan, infaktan ilimden, cihattan tatil yapabilir mi? “Evet” denilecek olursa “insanlıktan tatil yapılabilir” denilmiş olur. İnsan, alışkanlıklarını gözden geçirecek, tiryakilik dediğimiz bağımlılıktan kurtulmaya çalışacak, onları tatile çıkaracaktır. Kendini esir alan, iradesini işlemez hale getiren maç hastalığından, telefon, televizyon ve dizi bağımlılığından… Yani kişiyi tutsak haline getiren, kendine bağımlı yapan ne varsa onları tümüyle tatile göndermesi gerekir. Özgürlüğümüzün ilanıdır bizi tutsak eden ne varsa onlardan kurtulmak. Allah’a kulluğu tatil etmek ise nefsin hevâsını tanrılaştırıp onun köleliğini kabullenmek demek… İnsanlıktan, İslamlıktan tatil olur mu hiç? Tatil, onsuz olamayacağımız şeyler konusunda olmaz. Bu anlamda hicret tatildir, tatil de hicret. Bireyselliği tatile gönderip cemaatin bizi koruyan kanatlarının altına sığınmak, dünyevileşmeyi dönüşü olmayan tatile yollamak, tembellik ve atâleti tatile çıkarmak; o tatilcilerle bağlarımızı koparmak gerekiyor. Balığın tatili, suyun içinde gerek. Suyun dışındaki tatil, tatil değil ölümdür onun için. Müslümanın tatili de kulluk dairesinin ve şeriat çerçevesinin içinde olmalıdır. Tatil, Allah’la bağımızı güçlendirdiği oranda makbul; Allah’la aramızı açtığı oranda merdut kabul edilmeli. Allah’tan uzaklaştıran tatil helâkımız; Allah’a doğru, Allah için tatil ise baş tacımız. Aklını tatile gönderemiyorsa insan, imanını, vicdanını da, ibâdetini, itaatini de tatile gönderemez. Hayatımızın devamını sağlayan hayatî ihtiyaçlarımızı tatile çıkaramıyorsak, bizi yoktan var eden yaratıcımıza, bize hayat verip canlandıracak şeylere çağırdığı zaman, Allah ve elçisinin mesajına uymak^[3] ve bu kulluğu ölüm gelinceye kadar sürdürmek^[4] zorundayız. Haramları süresiz tatile gönderemeyen, kulluk bilincini tatile göndermiş olur. Allah’ın güneşi hiç tatil yapmıyor, iç organlarımız, herhangi bir gün tatile çıkmıyor. Kalbimiz, “ben bugün tatildeyim, kan pompalamayacağım, tatil yapacağım” dese ne olurdu? “Ben bugün namazı tatile gönderdim” demek için ben bugün Allah’ın bütün nimetlerinin bana karşı tatil yapmasına hazırım demeye kalkmaktır ki, bu intihar demektir. İlki de mânevî intihar.

MÜSLÜMANIN TATİLİ DE EĞLENCESİ DE ANCAK MÜSLÜMANCA OLABİLİR!

Öncelikle soruyu tashih edeyim; “Müslüman, İslam’ın izin verdiği şekilde kendini âtıl bırakmalı mı” diye soruyorsunuz. İslâm, bir Müslümanın kendini âtıl bırakmasına, atâlet ve tembellik içinde ot gibi hayat sürmesine izin vermez. İslâm dinlenmenin en doğru ve en fıtrî yolunun iş değişikliği olduğunu söyler.^[5] Ve kolaylığın zorlukla beraber olduğunu ısrarla belirtir.^[6] Müslümanın tatili de, eğlencesi de olur, fakat bu ancak Müslümanca olabilir. Nefsimizin de bizim üzerimizde hakkı vardır. O hakkı fıtrî özellikler çerçevesinde yerine getirmek gerekir. Mesele tatil yapıp yapmamak meselesi değil, tatili nasıl yapacağımız meselesidir.

İSLÂM’DA “BOŞ VAKİT” KAVRAMINA YER YOKTUR!

Müslümanlar açısından “boş kalmak, işlevsiz olmak” anlamında “tatil”, sığınak değil; ancak şeytanî bir tuzaktır. “Boş zaman” kavramı, “tatil” kavramı gibi, modern çağın zihnimize ve oradan da tüm organlarımıza bulaştırdığı bir virüstür. İslâm’da “boş vakit” kavramına yer yoktur. Çünkü dinimiz, her anımızdan hesaba çekileceğimiz bilinciyle zamanımızı hep dolu dolu geçirmemizi ister.

TEBDÎL-İ MEKÂNDA (YAŞANILAN YERİ DEĞİŞTİRMEDE) FERAHLIK VARDIR!

İnsan, hayrın ve güzelliğin zirvesine doğru yol alabilmek için devamlı değişmek/gelişmek zorundadır. Değişiklik, insanı esir eden bağlardan kurtulma çabasıdır. Yozlaşmamak, donuklaşmamak için; mü’minin bir ayağı sırât-ı müstakîmin sâbit/değişmeyen çizgisinde, diğer ayağı ise tekâmül/olgunlaşma arayışında bir pergel olmalıdır. Tebdîl-i mekânda ferahlık vardır. İnsan, bazen yaşadığı çevrenin dışına çıkıp, kendini saran şartlara ve hatta kendisine dışarıdan bakabilmeli, bazen farklı bir kimse gibi kendini gözlemleyebilmeli ki, objektif değerlendirmelerde bulunabilsin, muhâsebe yapabilsin. İnsanın iç dünyası anlamında psikolojisi, uzun süre aynı yerde zapt edilemez, aynı şeyle devamlı meşgul olamaz; kuş gibi özgürdür, sık sık kanatlanır daldan dala konar. Bazen bedenin de ruhu takip etmesi kaçınılmaz olur. 

Günlük hayatında kendisine fazla vakit ayıramayan kişinin kendisini kontrol etmesine, “bu gidiş nereye?” diye kendini sorgulamasına, işine, evine uzaktan ve dışarıdan bakmasına, tefekkür edip geleceğini daha düzenli hale getirerek planlı, programlı, sistemli yaşamaya insanı götürmelidir tatil. Tatilleri tanıdıklarından kopuk yerlerde geçirmektense, kendi köyünde, varsa ana ve babasının yanında geçirmeli; tabiatla iç içe olabilmelidir. Tatili, sıla-i rahmi yerine getirmenin, akraba ve hemşehrilerine davet ve tebliğ ile tevhidî dâvâyı ulaştırabilmenin yolu olarak görebilmelidir. Hayatındaki monotonluğu kırarak, yapmadığı veya yapamadığı olumlu şeyleri hayatına geçirmeye çalışmalıdır. Meselâ, eşiyle, çocuklarıyla yeterince ilgilenme, sarsılan bazı ilişkilerin sağlamlaşması tatil ortamlarında daha mümkün olacaktır.

FAZLA VAKİT KALMADI

Akıllı kişi, nefsine hâkim olan ve ölüm sonrası/ahiret için çalışandır. Aciz/sefih kişi de, nefsini, hevâsına tâbi kılan ve Allah`tan dileklerde bulunup duran (bunu yeterli sayan) dır.” ^[7] İnsanın uzunca zahmetlere katlanıp ileride lazım olacak birikimler yapması ne kadar olumlu değerlendirilirse, bunları zaruri olmayan yerlere ve özellikle israf kabul edilecek şekilde birkaç gün içinde harcaması da o derece olumsuz bir durumdur, önceki olumluluğu da boşa çıkarır. Bir çuval pirinci ayıkladıktan sonra çamura döküveren kimse gibi yapmış oluruz.

Dün, en sevdiğimiz gıdaları yemiş, eğlenmiş, günümüzü zevkle geçirmiş olsaydık, bugüne kalan hiçbir şey olmayacaktı; gafletle geçirilen, dolayısıyla kaybedilen zamandan başka. Hele o zevk ve eğlenmelerde ölçüye dikkat etmediysek, bugüne ve yarına kalacak olan sadece günah yükü olacaktı. Yok, dünü zorluk ve sıkıntılarla geçirmiş isek de bugün için pek bir şey değişmeyecek, hatta bu gün daha az sıkıntı içinde isek, dünle karşılaştırdığımızda bu, mutluluk sebebi olacaktı. Ve eğer o sıkıntılar Allah için idiyse ve sabrettiysek, bugüne ve yarınlara taşınacak kalan şey, sevaplar olacaktı. Hayat, dünler, bugünler ve yarınlardan ibaret olduğuna göre; dün geçmiştir, yok hükmündedir. Yarını yaşayacağımız meçhuldür, bugünü değerlendirmek ve âhirete azık hazırlamak en akıllı yol olsa gerek. Hayat, bir yönüyle oyun ve eğlenceden ibaret. Hayat oyunu bitmek üzere, göz perdelerimizin kapanmasına kim bilir, belki fazla bir vakit kalmadı. Zevkler, sanal; hayat ise bir oyun, masal, rüya. Bir varmış bir yokmuş.

İNSAN, İHTİYAÇ LABİRENTLERİNDE YOLUNU ŞAŞIRMAKTADIR

İnsanın dünyevî olarak zarûrî ihtiyacı, beslenme/gıda, giyinme/tesettür ve ev/barınmadan ibaret olduğu ve bu gereksinmelerini israfa ve lükse kaçmadan helâl yoldan temin etmesi, kalan birikimlerini infak etmesi gerektiği halde, tüketim toplumunun bir ferdi olarak insan, günümüzde ihtiyaç labirentlerinde yolunu şaşırmaktadır. Alınır, tüketilir, tekrar alınır, alınır... Ömür biter, alınacaklar ve ihtiyaçlar(!) bitmez. Kimi savunmacı ve uzlaşmacı insanlar öyle derler: “Batılıların sadece tekniği alınmalı, ahlâk ve kültürü alınmamalıdır.” Düşünülmez ki, teknik ve teknolojik aygıtlar, dünya görüşü ve yaşama biçimiyle birlikte gelir. Zaten bunlar, belirli bir kültürün ürünüdür ve o arka plandan koparılamaz. Batılıların birkaç basit unsurunu aldığını düşünenler tatilsiz, tatilde de israfsız yapamıyor artık.

İNSANIMIZ “DOYMAK BİLMEYEN GÖZLERİYLE” DÜŞÜNÜYOR!

İnsanımız artık aklıyla değil; bin bir çeşit göz alıcı illüzyonlarla tahrik edilen “doymak bilmeyen gözleriyle” düşünüyor, daha doğrusu düşündüğünü zannediyor. Tatil adı altında sergilenen cepten para çaldırma yarışına katılmanın aklı tatile çıkarmakla eşdeğer olduğunu unutuyor. Çarşılar, pazarlar, marketler, vitrinler de insanın bu midesi olmayan gözlerine nasıl hitap ediyor? Başkalarına (kendinden maddî yönden öndekilere) bakıyor bu gözüyle düşünen insan ve mukayese ediyor: “Onda var, bende niye yok?”; “O böyle tatil yapıyor, benim ondan ne eksiğim var?” Ve daha çok harcamak için daha çok çalışması, çalışması, çalışması gerektiğini görüyor. Sonra bakıyor ki, çalışarak kazanılan para “ihtiyaç” maskesini takmış “gereksiz” veya “olmasa da olur”lara yetmiyor, çalışmadan para kazanmanın yollarını arıyor. Herkes bir başkasını kandıracak yollar bulmaya çalışıyor. Kumarın bin bir çeşidi, sahtekârlığın hiç akla gelmeyecek şekli, insanları en yakınlarına bile itimat edemeyen, yardım edemeyen, borç veremeyen duruma getiriyor. “Haram” mı, “ayıp” mı? O da ne demek? Güldürmeyin insanı! Hangi devirde, hangi kültürde yaşıyoruz?

Dünkü lezzet veya acı, bugün yok hükmünde. Akıllı, bazı istek ve zevklerini ertelemesini bilen, az önemli ile çok önemliyi ayırt edebilen insandır. İnsan, en çok 60-70 yaşında hükmü infaz edilecek müebbet hapisteki bir idam mahkûmu gibi gününü bekliyor. Ölüm olmasa, belki bazı zevklerin kıymeti olabilir; ama ölüm var, ruh ve ego ise sonsuzluk ve yarınlarda mutluluk istiyor. Bir çelişki doğuyor. Temel çatışma denilen bu durumdan kurtulmak için insan, sonunu, yani ölümü hatırlamak istemeyip unutmaya çalışmak için eğlenceye, içki ve uyuşturucuya, futbol-müzik-TV seyretmek gibi avutucuya yöneliyor; bu temel çatışmadan ölümü yok sayarak kurtulmaya çalışıyor. İslâm insanı ise, bilir ki, ölüm yokluk değil; daha güzel, daha hayırlı ve ebedî bir âleme açılan kapıdır. Dolayısıyla böyle bir çatışma, gerçek Müslüman için söz konuşu olmaz, olmamalıdır.

İSLÂMÎ KAVRAMLAR İSTİSMAR EDİLEREK “İSLÂMİ TATİL KÖYÜ” GİBİ İFADELERLE MÜSLÜMAN AİLELER BU YERLERE ÇEKİLMEYE ÇALIŞILIYOR

“Tekbir” giyimle başlayan İslâmî(!) moda, “Âlâ” Dergisi’yle kamuoyuna sunuldu. Başlara taç olmaktan çıkıp ayağa düşmüş şekliyle başörtüsü, artık bir aksesuara, modaya dönüştü; genç kızlarımız artık mini eteklerinin altına yeşil çorap giyerek “İslâm modası”nı takip ediyor. Amerikalı artistlerle Ramazan sofralarında reklamları yapılan Cola Turka “helal gıda” sembolü oldu… Ne demişler? “Demokrasilerde çare tükenmez” demişler. Nasıl olsa, muvahhid mü’minler uyuyor ya da birbirleriyle uğraşıp kavga ediyor veya artık mevcudu kalmayan su kuyusuna düşme ihtimali olan farenin suyu ne oranda pisleme olasılıklarının denklemini çözmek gibi çok hayatî şeylerle meşguller. Onların kutsal(!) meşguliyetleri devam ede dursun, jet hızıyla birileri Müslümanların eksiklerini kapatma cihadındalar. Tabii canım, Müslümanlar her şeyin en iyisine lâyıktırlar; Eğlencenin de tatilin de. Özel ultra tatil, onların da hakkıdır; “çalışmak da ibadettir” diyerek çalışıp para biriktirdiler, tatil için verilen para nasıl olsa “infak” yerine geçecektir; çünkü bu tatil, tabii canım helâl cinsinden. Bakın işte delil ve ispatı: Plajlarda haremlik-selamlık uygulanacak; özel aile plajlarına girmenin Suriye’deki savaş benzeri kaç cihaddan daha faziletli olduğuna dair rivayetleri tatil köyünün imamı belirleyecektir. Beşşar zulmü altında inleyen, karnını zor doyuran Suriye’deki Müslümanlar sorarlarsa söylersiniz, Türkiye’li Müslümanlar meşguller; onlar mübarek tatil cihadı içindeler. Filistinliler Yahudilere taş atmaya, Suriyeliler bulabilirse zâlimlere mermi atmaya baksınlar; buradakiler de yaz boyunca uzak tatil bölgelerine hicret edip kulaç atıyorlar. Filistin’de, Suriye’de açlıktan kemikleri mi sayılıyor Müslümanların? Buradakileri de normal teraziler tartmıyor, araba kantarlarında tartılıyorlar. Fazla kiloları vermek için en az beş yıldızlık tatil, israf mı sayılır, hadi canım sen de…

HAYAT ŞEKLİ DEĞİŞTİ, EVLER DEĞİŞTİ, KIYAFETLER DEĞİŞTİ,  HER ŞEYDEN ÖNEMLİSİ İNANÇ DEĞİŞTİ

Arz-talep meselesi… Hayat şekli değişti, evler değişti, kıyafetler değişti. Her şeyden önemlisi inanç değişti. “Müslümanım” diyenler artık farklı. Ashâb-ı Kehf’i izleyen ashâb-ı keyif müslümancıklar varsa, bunlara hizmet de olacak. Bunların tatil ihtiyacı da karşılanacak. Ne zamandır Müslümanca haremlikselamlık plajları olan lüks otellerde tatil yapamamanın sıkıntısını çeken bu insanlar mevcut iktidar sayesinde bu imkânlara da kavuştu. Bugün çarşıda, pazarda, tezgâhta, masa ve kasa başında, başörtülü bayanların “örtülü çıplak” diye tanımlanabilecek şekilde başörtülü yozlaşmanın görüntüleri olayın geri planını veriyor aslında. Pardesü, çarşaf cinsinden bir şey olmaksızın sadece başörtü, altına etek veya pantolon, üstüne bluz cinsinden bir şey giyerek çarşı pazarda dolaşma veya işyerlerinde ya da okullarda bu kıyafetle yabancı erkeklere (iş arkadaşlarına, sınıf arkadaşlarına, müşterilere…) boy gösterme… Yasak savma kabul edilemeyecek tarzda, çok ince veya çok kısa ya da çok dar ceket gibi bir dış giysi. Yüzde makyaj, dudaklarda ruj, yanaklarda allık, gözlerde boya ve hatta başörtüsünün rengine uygun özel lens, kaşlarda inceltme ve vücutta ağır parfüm kokusu gibi acaiplikler… Yani, başörtülü sekreter veya tezgâhtar bayanların büyük çoğunluğu başta olmak üzere ev hanımı veya ev kızı olmadıkları imajını her haliyle yansıtmaya çalışarak entel takılan genç bayanların da önemli bir kesiminin çarşıda, okulda, işte… başörtülü mankenlere benzeme gayreti… Üstü kapalı altı havalı; uygunsuz etek üstü türban; üstte başörtüsü altta dar kot pantolon; üstü Mekke, altı Paris; bacakları açık ama başı kapalı tipler… Bunların babaları var, akrabaları var, bazılarının kocaları da. Sayıları da giderek artıyor. Peki, bunların tatil ihtiyacını kim giderecek? Bunların plaj ihtiyaçları görmezden mi gelinecek? Birileri çıkıyor, bu hizmetleri insanımıza sunuyor. Talep varsa arz da olacaktır.

Dini istismar edip kapitalizmi dinleştirme, meşrulaştırma demek olan ve bir adı da hedonizm olan hazcılığı İslâmî kavramlarla uzlaştırma çabaları, önce “Cihad Köfte Salonu, Takvâ Kereste, İhlâs Banka, Uhuvvet Fırın, Vahdet Nalbur, Nur Berber” tabelaları ile başladı. İhlâstan tümüyle uzak zihniyetlerin “İhlâs” Finansları “İflâs” Finansa dönüşmekte gecikmedi. “Onların iflâsı da tatil köyleri ile başlamıştı” diye Fadıllara birileri hatırlatmalı diyeceğim, ama her ikisinin de bu düzende kolay kolay sırtı yere gelmez. Düzen bunların düzeni.

Allah’ın dinine yardım etmeyince, Allah’ın yardımından ve O’nun ayakları sağlam tutup kaydırmaması müjdesinden de mahrum oluyor insanlık. “Rabbimiz, üzerimize sabır yağdır. Ayaklarımızı istikamet üzere sâbit kıl (Bize cesaret ver ki tutunalım), kâfir kavme karşı bize yardım et!” ^[8]

YAKINDA, ÇOK YAKINDA!

Dünkü lezzet veya acı, bugün yok hükmünde. Akıllı, bazı istek ve zevklerini ertelemesini bilen, az önemli ile çok önemliyi ayırt edebilen insandır. İnsan, en çok 60-70 yaşında hükmü infaz edilecek müebbet hapisteki bir idam mahkûmu gibi gününü bekliyor. Ölüm olmasa, belki bazı zevklerin kıymeti olabilir; ama ölüm var, ruh ve ego ise sonsuzluk ve yarınlarda mutluluk istiyor. Bir çelişki doğuyor. Temel çatışma denilen bu durumdan kurtulmak için insan, sonunu, yani ölümü hatırlamak istemeyip unutmaya çalışmak için eğlenceye, lüks otellerde kahkaha atmaya, içki ve uyuşturucuya, futbol, TV, seyretmek, müzik dinlemek gibi avutucuya yöneliyor; bu temel çatışmadan ölümü yok sayarak kurtulmaya çalışıyor. İslâm insanı ise, bilir ki, ölüm yokluk değil; daha güzel, daha hayırlı ve ebedî bir âleme açılan kapıdır. Dolayısıyla böyle bir çatışma, gerçek Müslüman için söz konusu değildir.

Allah’ı, âhireti akıllarına getirmeden lüks tatil köylerinde ve eğlence yerlerinde keyif sürenler mi? “Onları bırak; yesinler, eğlensinler ve boş emel onları oyalayadursun. (Kötü sonucu) yakında bilecekler!”^[9] Yakında, çok yakında!

İki yol var: Biri dünyevîleşme, dünyayı âhirete tercih; ikincisi ise dünyayı ebedî hayatın kapısı yapmak. Bugün yol ayrımındayız: Ya hevâmız veya Rabbimiz. Ya geçici menfaat veya dâvâ. Ya fâni olan ya bâki olan. Tercih bize kalmış. Tercihini Allah’tan yana yapanlara selâm olsun!

MÜSLÜMANLAR NASIL DİNLENMELİ, TATİLLERİNİ NASIL KULLANMALI?

Biz ve çocuklarımız tatili nasıl değerlendirmeliyiz? Mesela tatilde, müfredatı önceden tespit edilmiş, planlı, programlı dersler yapılabilir, kitap okuma saatleri düzenlenebilir. Bu derslerde inanç ve ahlâk eğitimleri öncelikli olmalıdır. Tatilde eğer aile bu eğitimi veremiyorsa, çocuklarına İslâm`ı, tevhidi, cahiliye kurumlarındaki şirk ve küfrü güncel boyutlarıyla anlatacak hayırlı insanlara müracaat etmelidirler. Yaz sıcağında sahillerde tatil değil; koruyucu ve kuşatıcı şemsiyeler şeklindeki cami kubbelerinin altındaki tatlı serinliklerde tatil yapılmalıdır.

ANA-BABALAR, YAZ TATİLLERİNİ ÇOCUKLARININ İSLÂMÎ EĞİTİMİ İÇİN FIRSAT BİLMELİDİR!

Yaz geldi, cehennemi hatırlatan sıcaklarla birlikte çocuklar için tatil başladı. Ana-babalar, yaz tatillerini fırsat bilerek, daha önce ihmal ettikleri çocuklarının İslâmî eğitimini yoğunlaştırılmış ama sevdirme eksenli programlarla yerine getirmek için tüm gayretlerini sarf edebilmelidir. Evlerde, müfredâtı önceden tesbit edilmiş, planlı, programlı dersler yapılabilir, kitap okuma saatleri düzenlenebilir. Bu derslerde, çocukların yaş ve seviyelerine göre, öncelikle inanç ve ahlâk eğitimleri, rûhî/psikolojik eğitimleri, zihnî eğitimleri verilebilir. Kendilerinden direkt sorumlu olduğu çocuklarına Kur’an ve zarûrî bilgiler ve şuur vermede zorlanan, bu konularda yetersizliğini fark eden ana-babalar, suçlarını kabullenip Allah’tan af dilemeliler. Sonra, kendilerine vekil olacak güzel kurum ve hayırlı insanları bulmalılar. Böyle kurum ve şahıslara emanet ederek işlerinin bitmeyeceğini de bilmeliler. Çocuklarını başlarından savma için baştan savma elif-be kültürüyle yetinmemelidirler. Bunaltıcı yaz sıcağının en güzel alternatifi sahillerde tatil değil; koruyucu ve kuşatıcı şemsiyeler şeklindeki câmi kubbelerinin altındaki tatlı serinliktir. Zorlukların yerini kolaylığın alması, yorgunluğun giderilmesi için en güzel yol, bir başka güzel işe geçip o faâliyetle dinlenmek ve Rabbe rağbet etmektir.^[10] Müslüman açısından “boş kalmak, işlevsiz olmak” anlamında “tatil”, sığınak değil; şeytânî bir tuzaktır. Şuurlu bir mü’min, “din”lenmeden dinlenemeyeceğini bilir. Bu bilinci en önemli İlâhî emanet olan çocuklarına da taşır.

Çocuklara, her şeyden önce Allah`ı ve Rasûlünü (dolayısıyla Kur’an’ı, namazı, tesettürü, güzel ahlâkı) sevdirip güncel itikadî sapmalardan koruyabilecek tevhidî bir imanı gönüllerine severek nakşetmeye çalışmalıyız. Elif-bâyı öğretmekle işin bitmeyip onunla başladığını unutmamak gerekir. Kur`an`ı okuyabilmesi, sevebilmesi, anlamıyla ilgilenmesi için gerekli ön bilgiler, Kitapsızlıktan kurtulup hayatta Kur’an’la canlanıp O’nunla yaşayabilmesi için gerekli tüm çabalar için yaz ayları fırsat bilinmelidir.

Haydi çocuklar! Kur’an öğrenmeye… Haydi ana-babalar! Başlara taç hazırlamaya… Haydi hocalar! İnsanların en hayırlısı olma yarışına... Hayye ale’l-Kur’an!

[1] ] 15/Hicr, 3

[2] ] 94/İnşirâh, 5-8

[3] ] 8/Enfâl, 24

[4] ] 15/Hıcr, 99

[5] ] 94/İnşirâh, 7

[6] ] 94/İnşirâh, 5-6

[7] ] Tirmizi, Kıyame,25; İbn Mace, Zühd, 31

[8] ] 2/Bakara, 250

[9] ] 15/Hicr, 3

[10] ] bkz. 94/İnşirâh, 7-8

GENÇLİK NEREYE GİDİYOR?

ÂYET:

آيَا يَُّهَا لذ۪يِنَ مَٰنُو عَلَيْكُمْ نَْفُسَكُمْۚ لَا يَضُركُُّمْ مَنْ ضَلَّ ذَِ هْتَدَيْتُمْۜ لَِى للّٰهِ مَرجِْعُكُمْ جَم۪يعاً فَيُنَبِّئُكُمَّْ بمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ

“Ey iman edenler! Siz kendi sorumluluklarınıza dikkat edin. Siz doğru gittiğiniz takdirde yanlış yola sapanlar size zarar veremez. Hepinizin dönüşü Allah’adır ve yapmakta olduğunuz her şeyi o zaman Allah size bildirecektir.”^[1]

İslâmî hareket, Türkiye’de çok eskiye dayanmaz; Kur’an merkezli, tevhid eksenli çalışmalar 1975’lerden sonra dillendirilmeye başlanmıştır. Ondan önce daha çok sağcı, muhafazakâr, milliyetçi, yer yer tasavvufi etkilerle yönünü bulmaya çalışan, üstatçı, partici çizgide hareketler görüyoruz. 75’lerden sonra -hatta net bir şekilde 80’lerden sonra- yeni yeni İslâmî hareket Türkiye’de kendini göstermeye başladı. Bu İslâmî hareketin kendini göstermesinde Seyyid Kutupların, Mevdudilerin eserlerinin tercüme edilmesi ciddi mânâda rol oynadı.

Tabii, İslâmî hareketin mazisi Türkiye’de çok eski olmadığından ister istemez bazı hatalar da oldu. Bizim nesiller veya bizden bir sonraki nesillerin dönemlerinde çok sert çıkışlar yapılmıştı. Biraz tekfircilik vardı, sert tartışma üslûbu vardı. Yanlış yerlerden başlanma söz konusuydu. Şimdiki gençlerin avantajı, bu ağabeylerinin yaptığı hataları kendi tecrübe hânelerine kaydetmeleridir. Dolayısıyla bu birikim değerlendirilirse benzer hataları yapma olasılıkları da azalır. Bununla birlikte, günümüzün gençleri, ağabeylerinin gerçekten samimi, fedâkâr gayretlerine ve tevhidî birikimine, hayırlı miraslarına da sahip çıkmalıdır.

Dünyadaki İslâmî hareketlerle mukayese edilince, Türkiye’de İslâmî hareketler; ne çok önde, ne de çok geride sayılabilir. Belki; 1960’ların, 1970’lerin İhvân-ı Müslimîn’i gibi çok büyük ve uluslararası güce ulaşmış, geniş halk kitlelerine yayılmış teşkilatlara sahip değiliz. Türkiye’nin tahrif edilmiş bir din geleneğine sahip olması, elbette gençleri de etkiliyor. Buna alternatif olarak sunulan modernist çizginin de ayrı bir aşırı ucu temsil ettiğini gençler fark edebilmeli. Dolayısıyla bir taraftan gayr-i meşrû gelenek ve hurâfeler; bir taraftan modernist çizgi, diğer taraftan da devlet dini hâline getirilmeye çalışılan, Diyanet, İmam-Hatip ve İlahiyat’ın temsil ettiği resmî din anlayışı gençlerin çok sağlıklı bir İslâmî harekete sahip olmasında zorluklara sebep oluyor. Bununla birlikte, öncelikle ifade edeyim ki; ümitvârım. Sayımız az da olsa, gücümüz yeterli de olmasa, imkânlarımız sınırlı bile olsa, çok sahih/ net bir din anlayışını, eskiye göre daha sağlıklı ve daha yoğun dillendirmeye çalıştığımız bir vâkıa. Böyle bir yürüyüşün de, Kur’an nesli gençlerin İslâmî hareketinin de İlâhî yardıma paratonerlik yapacağını ümit ediyorum. Biz, sahih bir iman üzere olur ve bunu sâlih amelle hayata geçirmeye çalışırsak; Allah’ın yardım vaatleri bizi bulacaktır.

Gençlerimizi nasıl buluyoruz? Tabii, bizim bahsettiğimiz gençler, Türkiye gençlerinin, İstanbul bazında söylüyorsak İstanbul’daki gençlerin %10’unu bile aşmayan İslâmî hareket sahibi gençlerdir. Eskiye göre sevinilecek tarafları olsa bile gençlerin en azından % 90 civarı, top peşinde, kız peşinde, eğlence peşinde, rahat peşinde ve benzeri maddî olanaklar uğrunda kendini kaybediyor; her şeyini harcıyor. Gençlerin bir taraftan kendi çizgilerini netleştirmeleri, sahih bir din anlayışına sahip olmak için bolca okuyup, kendilerini donatmaları kadar; gençlik kesimine de hakkı tebliğ etme görevleri vardır. Kendimizi kurtarmak için, başkalarını kurtarmaya çalışmak zorundayız. Hani, eteği tutuşan bir itfaiye eri başka insanların kurtulması için ne kadar gayret sarf ederse etsin, çoğunlukla çözümsüz olur. Buradan hareketle söylemek gerekir ki; çok net bir çizgide olmalı ve imanı, sâlih ameli içselleştirmeliyiz.

Üniversite gençliğinin 4’te 3’ünün hiç namaz kılmadığı tespit edildi. Bu kesim, alnı hiç secdeye varmayan gençlerin sayısını belirtiyor. %25’in ne kadar namaz kıldığını -hayatlarına namazın ne oranda yansıdığı ve 5 vakit kılıp kılmadıkları yönüyle- anketler olmadığı için bilmiyoruz. Tabii, sözgelimi üniversiteli kız öğrencilerin -ki üniversitelilerin yarısına yakını- başörtülü olanları hâriç namaz kılıp kılmadıkları kıyafet(sizlik)lerinden az-çok belli oluyor. Belki, yüzde 1-2 başı açıklarda namaz kılmış olsa; oranda pek bir değişiklik olmayacaktır. Dolayısıyla üniversiteliler arasında, başörtülü kızlarımızın sayısının ne kadar az olduğunu tahmin edebiliriz. Önemli bir kesimin de, başka dâvâlar peşinde olduğunu ya da dâvâsızlık, idealsizlik peşinde bulunduğunu görüyoruz. Ki biz de, yüzde 25 namaz kılan varsa, bunların yüzde 15’ini yetersiz görüp elersek yüzde 10’luk bir kesimle övünüyoruz.

Bunlar bizi karamsar etmemeli. Nice az sayıdaki insan, çok sayıdaki insana karşı galip gelmiştir. Kur’an’da bu durum, özellikle Tâlut ve Câlut kıssası içerisinde ifade edilir (^[2]). Asr-ı saâdette gâlibiyetle biten savaşların hemen hepsinde Müslümanların sayısı müşriklerden çok çok azdı. O yüzden, az olmak/çok olmak önemli değildir; önemli olan doğru bir çizgide olmamız ve kalitemizin sağlam olmasıdır. Allah’ın yardımına muhatap olacak özelliklere sahip olmamız her türlü sayı hesabından önce gelir. İnşallah, sizler bu çalışma üzeresinizdir. Bu gayretinizi görebiliyoruz. Fakat bu, dergilerle sınırlı kalmamalıdır. Israrla belirtiyorum ki, dernekle, dergiyle, toplantıyla, arkadaş grubuyla görevimizi yaptığımızı düşünürsek yanılırız. Adamlar kalkıyor, Amerika’dan; zevkini, evini, çoluk-çocuğunu bırakıyor, Anadolu’nun bir köyüne bâtıl bir dini -Hıristiyanlığı- propaganda yapmak için geliyor. Aylarca, hiçbir koşulda vazgeçmeyerek dâvâsını yaymaya çalışıyor.

Dâvâlar, hep gençler eliyle yükselir. Mus’ab bin Umeyr çok genç yaşta, Kur’an ve Din öğretmenliği yaptı. Sadece öğretmenlik değil, Medine’de devlet başkan vekilliği yaptı. Peygamberimiz (s.a.s.), Medine’ye gelinceye kadar orada İslâm’ın temsilcisi idi. Örnekleri arttırmak mümkün. Ashâb-ı Kehf de örnek olarak verilebilir.

Gençlerin ideal noktasında çok ciddi hedefleri vardır. Dolayısıyla gençler, kendilerini Allah yolunda, din uğruna ortaya korlar ve büyüklerinin tecrübelerinden de yararlanırlarsa inşaAllah, İslâm’ın geleceği daha aydınlık olacaktır.

Gençlerimiz sadece modernitenin esirleri değil; başka esaretler de var. Gelenekler, şirk eğitimi, resmî putlar… Paranın, makamın veya karşı cinsin yüceltilerek tutsaklığa gönüllü meyil...

Allah’a hakkıyla kul ol(a)mayan bir kimse, mutlaka başkasına kul olur. Eğer kendini başkasına kulluk yapacak kadar aşağıda görmüyor, büyüklük taslıyorsa -müstekbir ise- o zaman da başkalarını kendine kul edinir, yani rablik taslar. Evet, Allah’a hakkıyla kul olmayan, ya kendisi gibi veya kendinden de aşağıda olan birine kul olur ya da kendisi başkalarına rablik taslamaya çalışır. Gençliğin durumu da böyledir.

 Sadece modernite değil dedik, gençlerin etrafını saran olumsuz etkenler... Her türlü fesat dört değil, on dört yönden hücum etmekte. Örnek olarak; çocukları ve gençleri ilim yönüyle geliştirmesi gereken eğitim kurumları, onları bilgi yönüyle donatmaktan öncelikli olarak bir müşrik vatandaş yapmak için gayret sarf etmektedir. Okulların açılması ve kapanmasında ‘âyin’ diyebileceğimiz törenlerden tutun da siyer gibi birilerinin hayatının anlatılmasına kadar, bundan daha önemlisi; öğretilen bilgilere “vahy”i asla referans kabul etmeyen, vahyi tümüyle dışlayıp reddeden; onun yerine başka ölçüler kabul eden bir sistem var.

Bunların arasında modernitenin altını çizebiliriz. Modernite, sadece bir iki alanda kendini göstermez. Ahtapotun kolları gibi, gençleri her yönden sarar. Modernitenin kendine göre bir dünya görüşü, bir ekonomisi, israf, marka ve tüketim anlayışı vardır. Modernitenin kendine göre bir İslâm(!) anlayışı da vardır. ‘Ilımlı İslâm’ dedikleri, muhafazakâr, sağcı, liberal, namazını kılıp başka bir şeye karışmayan, hiçbir şeyi reddetmeyen bir Müslümanlık anlayışı vardır. Modernitenin insanı uzlaşmaya mecbur eden çıkarcı bir yaklaşımı vardır. Modernitenin Müslüman anne ve babalarımıza bile etki ederek, onları dâvâ adamı bilincinden uzaklaştıracak cazip teklifleri vardır. Yani bütün bunları tek tek, başlıklar halinde inceleyemeyeceğimize göre biz; Kur’ân-ı Kerim’de “atalar dini” denilen, İslâm’a düşman örf ve âdetler, gelenek ve görenekler kadar, Batıdan gelen anlayışlara, modernist İslâm anlayışına ciddi mânâda önyargılı bakmalıyız. Batıdan gelen her türlü teknik araçlar bile, yan etkisi çok fazla olan uyuşturucu haplar gibidir. Batıdan gelen ve dinle direkt ilgili olmadığı düşünülen aygıtların bile geçici olarak faydaları düşünülebilir, ama bir hastalığı giderirken başka nice hastalıklara sebep olacak, insanı uyuşturacak ve daha kötüsü alışkanlığa sebep olacak ilaçlar gibi olduğunu ve bize hapı yutturmak isteyenlerin hiç de iyi niyetli olmadıkları kabul edilmelidir. Batı, önce ruhundan, hislerinden yakaladı insanımızı. Kirletip hasta ettiği insanın iç dünyasını tedavi adı altında psikolojik haplar sunarak uyuşturdu, uyuttu. Uyutucu ve uyuşturucu işlevi gören futbol, müzik, film ve diziler, internet siteleri ve benzeri birçok aracı sayabiliriz. İşte modernite günümüz insanına sunduğu teknolojik aygıtlarla ve sunduğu diğer imkânlarla; bizi ideallerimizden uzaklaştıran, dikkatimizi yoğunlaştırmamamız gereken, arka planında çokça ihanetin gizlendiği bir alandır.

BUNLARDAN NASIL KAÇINABİLİRİZ?

Bunlardan ne kadar kaçınabileceğimiz tartışılır. Çünkü devlet her yönüyle modern bir çizgiyi benimsemiştir. Dolayısıyla bu, topluma da yansımıştır. Çoğu başörtülü kızlarımıza bakıyoruz: Modernizm onları bile tepeden tırnağa kuşatmış durumda… Hatta bazılarının başörtülerinin ve giysilerinin markası ‘Bak Bana’ olmuş.

Kızlarımızı eleştirip erkekleri eleştirmemek olur mu? Erkeklerimizde de modanın esiri olmuş bir tavır gözlüyoruz. Bazen erkeklerin dışından belli olmuyor, ama ‘başörtülü çıplaklar’ diyebileceğimiz, ‘üstü Mekke altı Paris’ diye alay konusu edilen o kızlarımızın konumu, erkekler için de geçerli. Erkeklerimizin ve kızlarımızın dış görünüşleri Batılılı efendiler tarafından şekillendirilirken bir de zihinlerini ve gönüllerini tahmin etmeye çalışalım.

Maalesef gençlerimizin önemli bir kesiminin gönülleri işgale uğramış durumda. Gençlerimiz Afganistan’ın ve Filistin’in işgaline ağıt yakmadan önce, kendi evlerinin, okullarının, sokaklarının; ondan da önce kendi kafa ve gönüllerinin işgal edilip edilmediğini değerlendirmeli ve cihadı Afganistan cephesinden önce, kendini kuşatmış bu modernist cephenin acımasız saldırılarına karşı bayraklaştırmalıdır.

Modernitenin etkilerini açıkça görüyoruz. Parfümeri, kozmetik, kıyafet vs. satan mağazaların, mağaza toplamının yarısından fazlasını oluşturduğunu görebiliriz. Dolayısıyla, insanların sadece tüketmeye, modernite adına tüketirken de tükenmeye yöneldiğini söyleyebiliriz. Sonrasında da insanlarımızı moderniteye ayak uydurma yolunda tükenirken ‘para yetmiyor’ şikâyetleriyle yakınırken görüyoruz. Koltuğumuz olmasa, televizyonumuz olmasa ne olacak? Ayakkabımız ‘Nike’ olmasa, 20 Lira’lık bir ayakkabı giyilse insanî değerlerimiz mi kaybolur?

Bir soru sorsak; “14 asır önce Medine’de mi, yoksa 21. Y.Y.’da Paris’te mi yaşamak istersiniz?” diye… Çoğunluğun Paris diyeceği bir gerçektir. Neden böyle? Bu sorunun cevabı başkalarını suçlamakla değil, kendimize görev bilinci yüklemekle bulunabilir. Yani bunlardan kaçınmanın ilk aşamasında iğneyi kendimize batırarak görev bilincine ulaşmak gerekir.

İMAM-HATİP LİSELERİNİN DİĞER OKULLARDAN NE KADAR FARKI VAR?

İmam-Hatipleri İslâmî okul olarak nitelendirenlere şiddetle tepki göstereceğimi belirtmeliyim. Sanki onlar sistemin okulları değil. Sanki oradan yetişenler düzenin herhangi bir kurumunda, düzeni daha bir güçlendirmek için yetişmiyor. Sanki oradaki, törenler/âyinler diğer okullardan farklı. Sanki orada putların/ putçuların hâkimiyeti yok. Sanki orada eğitim sistemi vahye dayalı; sanki orada çocuklar tümüyle Kur’an’ın istediği eğitimi alıyorlar; peygamber mirasçısı şekilde yetişiyorlar. Böyle olsaydı, çok başka olurdu. İmam-Hatiplerden beslenen camilerin hali bambaşka olurdu. Tam tersine, İmam-Hatipler de yarım hoca yetiştirmenin, camiye gelen insanlara devleti, düzeni sevdirmenin, vatandaşla devlet arasında bir köprü oluşturmanın, devletin istediği bir dinin insanlara anlatılmasının misyonunu üstlenmektedir. Tevhidle, şirkle, tâğutla, İslâm Devleti’yle ilgili hiçbir konunun camilerde anlatılmayacağına dair devletle gizli bir anlaşma yapmanın, hakla bâtılı karıştırarak anlatmanın gönüllü fedailerine benziyor bu kurumdan yetişmiş görevliler. “Niye doğruları anlatmıyorsunuz?” diye kendilerine sorulunca, çoğu imamın; “biz emir kuluyuz” dediklerine şahit oluyoruz. İnsanları Allah’a kulluğa dâvetle görevli olması gereken bu kişilerin kendileri “Allah’ın kulu” değil, devletin kulu olmayı gayet normal kabul eden yaklaşımları var. Niye laik devlet, halkın yaptırdığı İmam-Hatiplere istediği gibi öğretmen tayin ediyor? Bıraksın, halk kendi hocalarını kendi bulsun, maaşını da kendisi versin, kimin ne okutacağını kendi belirlesin. Haa, devlet, Müslümanlığı çok seviyor(!), “bu gariban halka zahmet olmasın(!), cami binasını, cami görevlisi İmam-Hatibin binasını halk yapıyor, onları daha fazla masrafa sokmayalım, hiç olmazsa imamların ve İmam-Hatip öğretmenlerin maaşlarını biz verelim; din için, Alah rızası için(!) bir katkımız olsun!” diyor; öyle mi? İnanan beri gelsin!

Gençliğin yozlaşması, ahlâksızlaşması, dinsizleşmesi kimsenin umurunda değil. Okullardaki, sokaklardaki, çarşılardaki, kurumlardaki şirkten, fesattan kim ve kimler birinci derece sorumlu? Önceliği kim nereye verme hakkına sahip? Tâğutu reddetmeden iman geçerli olabilir mi? “Lâ”sı olmayan bir din, Allah’ın dini vasfına mı, ılımlı İslâm(!) sıfatına mı lâyıktır? Tevhidî iman olmadan Allah korkusu, Allah korkusu olmadan ahlâk, ahlâk olmadan insanlık olur mu? Soruları çoğaltmak mümkün. Ama bu soruları kime soracağız ve nasıl bir cevap bekleyeceğiz?

Modern Türkiye oluyoruz. Batıdan da Batılı oluyoruz. Kurtarıcı sayesinde, kurtarıcılar sayesinde iyice bir kurtulmaya az kaldı. Avrupa’da bile bu denli İslâm’a, İslâm’ın dışa yansıyan görüntülerine düşmanlık göremezsiniz.

Tabii bunlara kızmakla bir yere varamayız. Onlar görevlerini yapıyorlar. Bizim Müslümanlar ne yapıyor? Onlarla uzlaşan, demokratik yollarla bu işlerin çözümünü düşünen, dinlerini müdafaa bile edemeyen, kabuğuna çekilmiş Müslümancıklar… Sanki imtihan için değil de dünyaya seçim veya geçim için gelmişler gibi yaşayan, daha çok zengin olmayı en önemli hedef kabul eden, sadece geçim derdiyle uğraşan, yalnız dünyevî ve basit başarılara endekslenmiş hayat sürenler, gittikçe daha nesneleşiyor, daha edilgen hale geliyorlar. Bazıları da sadece namaz kılıp tesbih çekmekle işin biteceğini sanıyor. Allah da çalışanlara neticeyi veriyor. İlâhî kanun, sünnetullah bu: “İnsan için, ancak çalıştığının karşılığı var. O çalışmasının karşılığını görecek.”^[3] Kâfirler çalışırsa zafer onlara gülümser tabii.

ÇÖZÜM NEREDE?

Zaten problemler, çözümü de içeriyor… Ne yapılması gerekiyor? Bugün genel boyutta kitapsız devlet yoluyla, kitapsız toplum ve kitapsız gençlik yetiştirildiğini kabullenmek zorundayız. Bu ifade ağır gelse bile… Dolayısıyla devlet dinsiz devlettir, düzen cahiliye düzenidir. Cahiliye, sadece peygamberimiz döneminde yaşanıp bitmiş bir olgu değildir. Günümüzde de nerede Kitab’ın yönlendirmediği bir toplum varsa, orada cahiliye vardır.

İşte, cahiliye egemenliğinde peygamberler tedaviye/çözüme nereden başladıysa bizim de oradan başlamamız gerekiyor. Kur’an; cahiliyeyi yok etmek için hangi çözümleri sunduysa biz de o istikamette ilerlemeliyiz. Yani, on üç sene Mekke’de inzal olan vahiy, hep tevhid ve iman konularını içeriyordu. Biz de hep bu konuları işleyecek ve bu hususları önemseyeceğiz.

Kur’an ilk aşamada insanlara hükümler, çokça ibadetler ve yasaklar getirmedi. Hz. Peygamber, ilk aşamada insanların içki içmeleriyle, faizli işlemleriyle değil, gönüllerinin ve kafalarının cahiliyenin pisliklerinden temizlenmesiyle ilgileniyordu. Tevhidî esasları anlatıyordu.

Tevhidin hâkim olmadığı bir coğrafyada ahlâklı olmak ve ahlâkı hâkim kılmak, delik kabı suyla doldurmaya çalışmak gibidir. Allah korkusunun olmadığı; cennet sevgisinin bulunmadığı bir toplum, ahlâk kurallarıyla kendine gelecek değildir.

Bugün, nâfileleri, ihmal edilen nice farzların önüne geçirmenin, ibâdetlere tevhid ve şirke ait hususlardan daha fazla önem vermenin çok yanlış olduğunu vurgulamalıyız. Evvelâ insanımızın gönlündeki şirk virüslerini yok etmek gerekiyor. Bu mikropları yok sayarak sadece ibâdetleri anlatmak veya bunlarla uğraşmak, çöp kutusuna temiz gıda atmaya benzer…

Din ‘Lâ ilâhe’ ile başlar. Önce bir red, bir isyan, bir ‘hayır’, bir temizlik mekanizması, cahiliye pisliğine her yönüyle bir direnişte bulunan bir tavır gerekir ki; o temizlenen yere tertemiz bir İlâh anlayışı yerleşmiş olsun. Öteki türlü hakla bâtılın karıştırıldığı bir ortam oluşturulur. Bu da Müslümanlığın doğru anlaşılmasını zorlaştırır.

Bizim, bugün var olan ve giderek ivme kazanma eğilimindeki ‘Ilımlı İslâm Anlayışı’na net ve sert tepki göstermemiz; İslâmî değişim ve dönüşüm talebi olmayan, uzlaşmacı, ulusalcı, sağcı, muhafazakâr çizginin Kur’an İslâm’ına birinci derecede engel olduğunu vurgulamamız gerekiyor. Tabii bu vurgu, boşalan yerin tevhidî bir yaklaşımla doldurulmasını gerekli kılıyor. Kolay işler değil bunlar… Bunu halka net bir şekilde sunabilecek imkânlara sahip değiliz. Halkın, Allah’ın anlattığı dini, peygamberin vurguladığı tevhidi anlayacak altyapısının -şu an için- olmadığını zannediyoruz. Sesimiz de çok güçlü çıkmadığından, nebevî öncelik ve nebevî usûlle anlatılan şeyler cahiliye toplumu tarafından kabullenilmeyebilir. Çünkü yıllardır din adına farklı şeyler öğretildi insanımıza.

Gençlerin farkı burada anlaşılıyor. Meselâ, dört gence, onları dışlamayıp değer vererek, güzel bir üslûpla tevhidi anlatsak, bunlardan en az üçü bize kulak verecektir. En azından zihinlerinde soru işaretleri oluşacaktır bu gençlerin. Mümkündür, bilinçli bir şekilde kabul edecek yahut bilinçsizce reddedecekler. Onun için kitlelere yönelmeden önce gençlere yönelmeliyiz. Ama gençlere “falan gazeteyi okuyun”, “filan dergiye abone olun”, “falan partiye üye olun”, “filan derneğe kaydolun” diyerek yaklaşmamalıyız. Bu gibi parçacı yaklaşımlardan uzak durmalı; insanları Allah’a, Kur’an’a davet eden bir anlayışa sahip olmalıyız. Gençlere ‘Şu cemaate gel’ demekten öte, ‘Kendine gel!’ demeliyiz. Eğer güzel ve sürekli bir davetle yoğrulursa gençler, içlerinden bizden çok daha sahih imanlı, çok daha bilgili insanlar çıkıp yetişeceğine inanıyoruz. Ve bu konuda başta söylediğim gibi, ümitliyiz.

[1] ] 5/Mâide, 105

[2] ] 2/Bakara, 246-251

[3] ] 53/Necm, 39

ÇOCUKLARIMIZIN EĞİTİM PROBLEMLERİ  NASIL ÇÖZÜLÜR?

ÂYET:

يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي لنَّارِ يَقُولونَ يَا لَيْتَ آنَا طََعْنَا للهَ وَطََعْنَا لرسَُّولَا وَقَالو ربََّ آنَا نَِّآا طََعْنَا سَادَتَنَا وكَُـبَ آرَءَنَا فَاضََلُّونَا لسَّب۪يلَا رُبََّ آـنَا تِٰهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَّٰ لْعَذَبِ وَلْعَنْهُمْ لَعُْناً كَب۪يرً۟

“Yüzleri ateşte evrilip çevrildiği gün, ‘Eyvah bize! Keşke Allah’a itaat etseydik, Peygamber’e itaat etseydik!’ derler. ‘Ey Rabbimiz! Biz reislerimize/beylere ve büyüklerimize itaat edip uyduk da onlar bizi yoldan saptırdılar’ derler. ‘Rabbimiz, onlara iki kat azap ver ve onları büyük bir lânetle lânetleyip rahmetinden kov.” ^[1]

Eğitim, “Rab” kavramını tümüyle içeren bir olgudur. Rab, terbiye edip yetiştiren demektir. Allah’ın eğitim konusundaki prensipleri kabul edilmeyince, O’ndan bağımsız ve O’na rağmen eğitim yapan kişi rablik iddiasında bulunmuş, bu kimsenin Allah’ın ilkelerine ters eğitimini kabul eden, onda bu hakkı gören kişi de o şahsı rab kabul etmiş olur. Vahyi tümüyle reddeden kurum tâğut hükmündedir ve Müslümanların reddetmesi gereken yapıdır.

“Ne yapmalı?” sorusu bu teşhisin içinde. Hastalık doğru teşhis edilmeden tedâvi mümkün değildir. Doğru teşhise katılan, hatanın nerede olduğunu tesbit eden, çözümü bulmakta zorlanmayacaktır. Çocuk, anne ve babaya emânet olarak teslim edilmiş bir fitnedir/sınavdır. Ana-baba, kendisi veya vekilleri eliyle çocuğun ya İslâm fıtratını koruyacak, ya da şirke bulaştırılacak. İkincisi olursa, âhirette de kendisini bu şekilde yetiştiren büyüklerine lânet okuyacak, kendilerine verilen azâbın iki katını kendisini bu şekilde yetiştiren, saptıran ve sapmasına göz yuman kimseler için Allah’tan isteyecek.^[2]

“Eğitim konusunda neler yapılmalı?” sorusuna verilecek cevabın şekli, öncelikle bizim nerede durduğumuz ile alâkalıdır. Nihâî tercihimizi Allah’tan, âhiretten, cennetten, İslâm’dan, Kur’an’dan yana yapıp yapmadığımızla ilgilidir. İmkân ondan sonraki mesele. Zaten Allah, nihâî tercihini Kendinden yana yapanlara, yollarını açacak, onları güçlerinin dışındakinden zaten hesaba çekmeyecek. Ama önce biz bu tercihi yapmış mıyız, ya da böyle bir arayış içerisinde miyiz, onu sorgulamamız lâzım. Yani, Allah’a kulluğu birinci sıraya alıyor muyuz? İşimizi seçerken, eşimizi, aşımızı seçerken, evlâdımızla ilgili tercihimizi yaparken, kendimizle ilgili kararlar verirken Allah’ı merkeze alarak mı hareket ediyoruz? Yoksa, kulluk görevlerimizle ilgili çoğu alanda mâzeret adıyla bahânelere mi sığınıyoruz?

Okul gibi, askerlik gibi konuları çözmek için devlet gücü lâzımdır. Müslümanlar günümüzde dünyanın hemen hiçbir yerinde siyasî otorite oluşturamadılarsa, bunu mâzeret sayıp kesin haram olan, hatta haramın ötesinde şirkle bağlantılı olan hususlara bahane arama lüksüne sahip olamazlar. Siyasî otoriteleri yoksa cemaatleri vardır (olmalıdır). Mekke’de camii yoktu, okul yoktu; ama Erkam’ın evi vardı. Ümmetin evleri vardı. Yani camii, okul fonksiyonunu icra edecek, insanlara vahyi öğretebilecek, çocuklarını bu noktada korumalarını sağlayacak, imkânların elverdiği en uygun çözümlere gidilmişti. Yine Hz. Musa, Firavun gibi azgın bir zorbanın her uygulamasıyla tanrılık tasladığı bir yerde risâlet görevine muhâtap olmuştu. Hz. Musa’yla ve O’na iman edenlerle ilgili bir âyet-i kerime var; meâli şöyle: “Mûsâ’ya ve kardeşine, ‘kavminiz için Mısır’da evler hazırlayın ve evlerinizi namaz kılınacak yerler yapın. Namazı dosdoğru kılın. Mü’minleri müjdele’ diye vahyettik.”^[3] Zaferle müjdelenecek mü’minlerin yapmaları gereken zafere yönelik faâliyetler gündeme gelir. Nedir o? Evleri mescid edinmek. Mescid tâbirini bugünkü vâkıadan yola çıkarak sadece namaz kılınıp dağılınan yerler değil; otuz civarında işlevi bulunan, siyasal, sosyal, ailevî ve eğitimle ilgili her türlü düzenlemeyi içeren bir muazzam kurum olarak düşündüğümüzde, evlerin mescid, yani mektep, okul ve insanların ihtiyaçlarına cevap verecek kurumlar haline getirilmesi emri ile karşı karşıyayız. Dolayısıyla hantal yapıların modası da geçti. Müslümanlar ne kaybettilerse araçlardan, metotlardan kaybettiler. Halen de yeterince ibret almıyorlar. Çoğunluk olarak 1969’dan sonra bir partinin arkasında faâliyetler yaptılar. Bir düdük öttü, bütün müslümanların faâliyetleri kesiliverdi. Sonra Kur’an Kursu, İmam Hatip faâliyetleri oldu. Bir yönetmelik çıktı, bir başörtüsü yasağı oldu, sekiz yıllık zorunlu eğitim başladı; Kur’an Kurslarının kapıları kapanıverdi. Katsayı değişti, İmam Hatipler câzibesini yitirmeye başladı. Yeni ve köklü alternatifler oluşturulmadı. Vakıflara bazı zorluklar getirildi, tavizler ve geri adımlar hızlandı. Müslümanlar dar ve engelli alanlarda sıkıştılar kaldılar. Yani çok yönlü mobil hizmet alanları oluşmadı. Çok yönlü kullanılabilecek ve değişik planlara müsâit faâliyet için cemaatlere, dernek ve vakıflara çok iş düşüyor.

Okullarda Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi dersini zorunlu saymayarak ateist bir insanın çocuğuna din dersini mecbur etmeyen bir düzen, bir müslümana da ateist ve İslâm’ı dışlayan eğitim anlayış ve uygulanışını mecbur etmeme eşitliği tanımalı değil midir? Okulsuz olma özgürlüğü, okul reddetme hakkı, insan hakları kapsamına girmiyor mu? Böyle hukuk anlayışı ve özgürlük olur mu? Bir Müslüman kalksa, “her istediğiniz bâtılı, zihnine yerleştirmek ve onu düzene uygun bir tarzda bir müşrik vatandaş haline getirmek için çocuğumu zorla elimden alıyorsunuz, bu bizim özgürlüğümüzü yok sayan bir durumdur; okul dediğiniz şey, bizim için hapishane ve zindan konumundadır” dese, ne cevap verir yetkililer? Bir hak mıdır eğitim, yoksa vatandaş açısından bir sorumluluk ve zorunluluk mu; devletin uyguladığı tek tipleştirme dayatmasından önce bunu hukukçularına danışıp anayasaya uygunluğunu değerlendirmesi gerekir. Dayatmacı bir düzen hukukun üstünlüğünü tanıyarak özgürlükçü ve eşitlikçi davranır mı; zaten problemin özü bu sorunun cevabında yatıyor.

ABD’de, Avrupa’da okulları ve askerliği protesto eden vicdanî retçiler, “anarşistler”, sıkhlar, Yehova şahitleri ve benzerleri var. Buralarda da benzer hak arayışı olmalı. Müslümanların okullara karşı çıkıp alternatif oluşturma çabası, çözümlerden bir tanesi olarak değerlendirilebilir. Bu tavrı beğenmesek, ya da bedelinin zor olduğunu düşünsek bile, içimizden bazılarının yapmaları gereken bir seçenektir bu. On defa başarısız olsalar da, on birincide başarılı olmak niyetiyle denemeleri, eskilerden tecrübe alarak, bazı müslümanların evlerini Erkam evlerine, küçük çaplı mescid ve okul sistemine benzetmeleri gerekiyor. Bunu deneyenler nerelerde hatalar yaptı? Sadece antitez öne çıkarıldığı için çocuklar eksik, yarım yetişti. Okulun yerini başka şeyler doldurdu. Ya da çocuğun kafasında okulun bir eksikliği vardı, bu giderilemedi; hatta okul putlaştı, yüceldi, büyük bir değer oldu. Diploma kutsal bir kitaba dönüştü. Bunlara alternatif neler olabilirdi, başka hatalar nelerdi ve nasıl düzeltilebilirdi?

Çok ilkel usuller ile, dayak ve baskı ile Kur’an Kurslarımızda hâfızlık yaptırılıyorsa bu köhne ve gayrı İslâmî metotla çocuklarımızın patolojik ruh hali sergilememesi veya Kur’an sevgisinden mahrum, ibâdetlere soğuk olmaması mümkün değil. Çocuk yaştaki öğrenciler için onsuz olunamayacak kadar önemi olan oyun alanı yoktur, okul olmaya uygun bina yoktur, uygun bahçe yoktur, öğretmende pedagojik formasyon ve sevdirme gayreti yoktur, daha nice şeyler yoktur. Peki, böyle oldu diye biz Kur’an’ın eğitimine soğuk mu bakmalıyız? Yani “Kur’an Kursu faâliyetlerimiz tıkandı, çalışmıyor artık; bir daha böyle bir şey yapmamalıyız, başarısız olduk”mu demeliyiz? Yoksa daha güzel bir Kur’an Kursu modelini oluşturmaya, en azından teori planında, yeşil ışık mı yakmalıyız? Okul meselesi de böyle, sekiz on tane müslüman bir araya gelebilir, eski tecrübelerden yola çıkarak, belirli bir yaşa kadar çocuklarını yetiştirmek için özel hocalar tutabilir. Ama bu, çok az bir kesimin büyük bedeller ödemeyi göze alarak yapabilecekleri bir tercihtir. İngiltere’de bile daha dün müslüman olmuş Yusuf İslâm kalkıp İslâm Okulu kurarak işe başlıyorsa, bu ülke insanı çok geride kalmış demektir.

Öncelikle vurgulamalıyız ki, İslâm’ın hâkim değil mahkûm olduğu ülkelerdeki okullarda müşrik olmama özgürlüğü yok. Öğrenci ve öğretmen olarak şirk tornasından geçmeme hakkı için mücâdele gerekiyor. Bir manifestomuz yok. Bir müslümanın her çeşit eğitim kurumlarında yapmasının kesinlikle câiz olmadığı şeyler, câiz tâbirinden de öte insanlık suçu olduğunu ilan edecekleri, resmî âyinlerde şirk unsuru olan hususlar varsa bu törenler, bazı derslerde kabulü ve dillendirmesi şirk olan durumlar varsa onlar, kamuoyuna hâlâ yansıtılmamıştır. Burada ben, tartışmalı olan, yoruma tâbi olan hususları kastetmiyorum. Çok net olarak, eğitimle ilgili İslâm’la bağdaşmayacak şirk unsurları şunlardır diyerek maddeleştirip kamuoyuna veli, öğrenci ve öğretmenlere ilan ve tebliğ bile edememişiz. Her vatandaşın ve her düzenin bunları rahatlıkla bilmesi ve zulmün boyutlarının sergilenmesi gerektiğini düşünüyorum. Varsa yoksa sadece başörtüsü yasağı gündemde. ABD gibi, Avusturya ve diğer Avrupa ülkeleri gibi, başörtüsünün suç olmadığı memleketlerde yaşasaydık, bizim okullardan istediğimiz olmayacak mıydı? Yani sadece üniversitelerde ve sadece başörtüsünden başka. Başörtüsüne bile müsaade etmeyen bir zihniyet aracılığıyla, başın içine koyduğu bilgi ve kültürün ne olup olmadığı, ciddi mânâda maddeler halinde net olarak dosta düşmana ilan edilebilmiş bile değildir ki, ona göre eylem planı hazırlansın.

Okullarda Darwin teorisinin ve benzeri özgül ağırlığı fazla olmayan birkaç meselenin, bir de ahlâkî problemlerin dışında karşı çıkılması gereken meseleleri yok gibi davranıyor müslümanlar. Yani kim neye niçin karşı çıkıyor, kim neyi niçin istiyor; belli değil. Karşı çıkılan şeyler olmazsa olmaz şeyler midir, olmazsa güzel olur cinsinden midir, bu da net değil.

Çocuk, anne ve babaya emânet olarak teslim edilmiş bir fitnedir/sınavdır. Ana ve baba, kendisi veya vekilleri eliyle çocuğun ya İslâm fıtratını koruyacak, ya da şirke bulaştıracak. İkincisi olursa, âhirette de kendisini bu şekilde yetiştiren büyüklerine evlât şöyle diyecek: “Yüzleri ateşte evrilip çevrildiği gün, ‘Eyvah bize! Keşke Allah’a itaat etseydik, Peygamber’e itaat etseydik!’ derler. ‘Ey Rabbimiz! Biz reislerimize, beylerimize ve büyüklerimize itaat edip uyduk da onlar bizi yoldan saptırdılar’ derler. ‘Rabbimiz, onlara iki kat azap ver ve onları büyük bir lânetle lânetleyip rahmetinden kov.” ^[4]

Çağımız, bilgi çağı değil, bilgi kirliliği çağıdır. Modern yaşam biçiminde insanların beyni çöp kutusuna döndü. Vahiyle bağları koparılan insana eğitim kurumları, medya, teknoloji, çevre bırakın âhireti, dünya için bile gereksiz, hatta zararlı şeyleri bilgi ve kültür adına (insan istemese bile) dayatarak depoluyor. İnsanlar, vahye dayalı gerçek ilimden koparılıp lügat ve itikadî anlamlarıyla cehâlete itilirken, diğer yandan bilgi kirliliğinin kurbanı oluyorlar.

Kurumlardan ve çevreden öğrenilenlerin hepsi de yanlış ve zararlı değil elbette. Ama vahiyle, dünyada ve âhirette insanı kurtaracak “ilim”le karşılaştırılınca küçük bilgi kırıntıları şeklinde kalmaktadır bunlar. Bırakın zararlısını, “faydasız ilimden” bile Allah’a sığınmaktadır tek önderimiz.¹¹⁷⁴ Bilgi kırıntılarının “ilim” haline gelmesi için vahiyle sağlamasının yapılması, hazmedilip özümsenmesi, posasının çıkarılması, pratikte faydalı hale gelip uygulanması gerekmektedir. Yine illet ve gâyesinin belirlenmesi, Allah rızâsına hizmet etmesi, bütün içindeki yerinin uygunluğu ve insanlığın hayrına/salâhına hizmet etmesi lâzımdır. Kur’an’a göre âlim kuru bilgi sahibi, hele kitap yüklü merkep^[5] değil; Allah’tan huşû duyup titreyen muttakî kimsedir.^[6] O yüzden takvâdan uzak bilgi ilim sayılmaz, hele vahiyden kopuk ve kişiyi Allah’tan uzaklaştıran şeyin adı kesinlikle “ilim” olamaz. Eğitim, insana yön vermek, onu yönlendirmektir. Terbiye (eğitim) insanı inşâ etmek demek olduğundan mutlak terbiyeci/eğitimci ancak Allah’tır. O’ndan kopuk bir eğitimci farkında olmasa bile rablik iddiasındadır. Osmanlı dedelerinin yaptıklarının tam tersi bir uygulama ile karşı karşıyadır bugün bu topraklarda yaşayan nesiller; tersine bir devşirme söz konusudur.

Evler, sadece çocukların değil; anne ve babanın da okuludur. Ama ana ve babaları yetiştirecek ehil ve emin yerlere büyük ihtiyaç var. Müslüman cemaat ve teşkilâtlara düşen önemli bir görev, çocuklardan önce ana ve babaları yetiştirmek olmalıdır. Evlilik ve ana baba okulları açmalı, geliştirmelidirler. Eğer baba evinde ve evlilik öncesinde anne adayı, kendini yeterince yetiştirmediyse, evlilikten sonra sorumluluk hanımın kendisiyle birlikte kocaya âittir. Zarûri olan hususları ya bizzat kocası öğretecek, ya da öğrenmesine imkân ve fırsatlar oluşturacaktır.

Dernek, vakıf ve kursların durumu da gözden geçirilmelidir. Dine hizmet iddia ve amacıyla ortaya çıkan İslâmî eğitime katkı hedefindeki kurumlar giderek bu araçların amaçlaşması ve motor olmak yerine fren görevi üstlenmeye başlaması riskine karşı çok uyanık olmalıdırlar. İnsanları Allah’ın dininden uzaklaştırıp kendi sapık anlayışlarını topluma dayatan câhiliyyenin hâkimiyetinde, onların yönlendirmesine açık kurumlar ve hantal yapılanmalar yerine; ciddi, özgür ve özgün alternatifler, gerekli değişime çabuk uyum sağlayabilecek mobil çalışma sistemleri ve farklı seçenekler oluşturulmalıdır.

Eğitim, hevâî isteklere (vahyin tesbit ettiği şekilde) istikamet ve sınır tâyin edebilecek irâde eğitimini, tevhidî bilinci, ibadete devamı ve ahlâkî özellikleri ihmal etmeyecek şekilde, daha doğrusu bunların temel alındığı bir ölçüde değerlendirilmelidir. Bunların, vahyi merkeze almadan yerine getirilemeyeceği gibi, ümmet planında ve ideal tarzda yerine getirilmesi ve eğitim problemlerinin kesin çözümü için İslâmî bir otoriteye ihtiyaç vardır. Bununla birlikte cemaatler ve riskleri göze alabilen müslümanlar, kendi çocuklarıyla ilgili radikal (tâğutun kurumlarını reddedip onlarla uzlaşmayan) tavırlar alabilmeli; lokal, kısmî ve yüzeysel de olsa çözümler üretmek için işbirliğine gidebilmelidir. Yakın yaşlarda çocukları olan beş on ebeveyn birleşerek ev ortamını okula dönüştürecek çalışmalar yapabilmelidir. Ama, riskleri göze alamayan mü’minleri bırakın tekfir etmeyi, onları kıracak tavırlardan bile kaçınmalı, halleriyle örnek ve alternatif olmaya çalışmalıdır. Unutmayalım, bu din, sadece kahramanların dini değildir. Herkesten kahramanlık beklenemez. Kaldı ki, günümüzdeki kahramanlar, bu özelliklerini hayatın tüm alanlarına da taşıyamadıklarını itiraf etmelidir. Unutulmamalı ki eğitim, hayatın sadece bir parçasıdır; tümü değil.

Çözüm konusunda azîmet veya ruhsat olarak iki çizgiden biri seçilmelidir. İlki, yanlış olarak radikallik denilen savaşçı kimliği, Allah askeri olmak ile; diğeri de en asgarî bir tevhid eri Müslüman kimliğiyle alâkalıdır. Birincisi toptan reddetmektir, tüm tâğutları ve tâğûtî kurumları. Bedeli vardır elbette bu tavrın. Mümkün ki, bu tavır savaş ilanı kabul edilecek, sürgünler yani hicretler, mahrûmiyetler, sıkıntılar, cezalar gibi karşı tarafın zulmüne göğüs germeyi gerektirecektir. Ayrıca, alternatifler oluşturmadan sadece tavır almak yeterli olmadığı için imkânlar oranında çözüm üretmeyi, müslümanca bir eğitim arayış ve çabalarını da mutlaka oluşturma mecburiyetini de ebeveynin sırtına yükleyecektir.

Her müslümanın kahraman olması beklenemeyeceği, İslâm’ın bedevîlerin, ihtiyar kadınların, âciz müstaz’afların da dini olduğu için, ruhsat yolu da tercih edilebilir. Bu konuda, tâviz verilebilecek hususlarla tâviz verilmesi bir Müslüman için mümkün olmayan şeyleri ayırt etme mecbûriyeti karşımıza çıkmaktadır. Müslüman, İslâm’ın hâkim değil mahkûm olduğu ülkelerde ve böyle ortamlarda belki zâhiren tâğutların egemenliğini kabul etmiş gözükerek Allah’ın affetmesini umacağı günahlarla bu konuda tâviz vererek kurtulabilir. Ama, yeterli bir ikrâh olmadığı müddetçe küfür lafız söyleyemez ve küfür davranışlarını sergileyemez. Bülûğa ermemiş olan temyiz yaşındaki çocukların mürtedliği de geçerlidir Hanefî fıkhınca. O yüzden çocuğunu kendi elleriyle ateşe atmamak için ebeveyn, onu kurumlardaki küfre karşı uyarmalı, Müslüman kimliğini nasıl taşıyıp nasıl koruyabileceğini iyi öğretmelidir. Cezalar da verilse, tâğutların övgüsü niteliğindeki şiirleri okumayacak, onların övüleceği bayram ve törenlere katılmayacak, en azından ağzından tâğutların kutsallarını över anlamda sözler çıkmayacak ve bu tür davranışlardan her ne pahasına olursa olsun uzak kalacaktır. Bu konuda ant törenleri ve bayramlar çözüm getirilmesi gereken problemler olarak karşısına çıkacaktır Müslüman ebeveynin. Derslerdeki terslikler, yani bir Müslüman açısından küfür olan hususlar tesbit edilmeli ve zihin ve gönüllere o tür zehirli gıdaların girmemesine özen gösterilmelidir. Okullarda nasıl gıdalar verildiği, her akşam çocuk eve geldiğinde kontrol edilmeli ve varsa zehirler iyice yerleşmeden hemen temizlenmelidir.

Radikal çözümlere ve resmî olarak riskli tavırlara hazır değilse ebeveyn, yine yapabileceği hayli tedbirler vardır. En azından cumartesi ve pazar günleri, hiç değilse bir günün yarısı, çocukların İslâmî eğitimine ayrılabilmelidir. Mahallenin çocukları her hafta ayrı bir öğrencinin evinde velîlerin tâyin edeceği şuurlu bir veya birkaç öğretmenin eğitim ve terbiyesine teslim edilir. Bir mahallede beş on velî bir araya gelip imkânlarını birleştirerek çocukları için alternatif çözümler üretebilir. Üretmiyorlarsa, samimi ve gayretli olmadıklarındandır, diğer gerekçeler bahaneden öte bir değer taşımaz. Bireyler olarak bu işlerin üstesinden gelinemiyorsa, cemaatleşerek, eğitimin sancısını duyan insanlar birleşerek bu hayatî meseleye kısmî de olsa çözümler getirebilir. Zâten Allah, kimseye gücünün yettiğinden fazlasını yüklemediğinden, ancak devlet otoritesiyle çözülebilecek ideal ve kesin çözümler de acele olarak beklenmemelidir.

Müslümanım diyenlerin genelini bağlayacak şekilde yine de çok şeyler yapılabilir.

NELER YAPILABİLİR?

• Evler okul olmalıdır. Çocuğun eğitiminden dinimize göre direkt olarak ebeveyn sorumlu olduğundan esas muallim ve mürebbi (öğretmen ve eğitici) anne ve baba olmalı, evler de esas okul haline gelmelidir. Kişilik/karakter eğitimi esas olarak ancak evde ve aile ortamında verilip inşâ edilebileceği gibi; müslümanlık da, ahlâk, sevgi ve samimiyet gibi erdemler de çocuğa mükemmel olarak ancak evde kazandırılabilir. “Koca”, aynı zamanda “hoca” olmalı; evin reisi, liderliğini evde imamlık, muallimlik ve muhtesiblik yaparak da yerine getirmelidir. Çocuğunu canından fazla seven anne, onun cehennemde yanmasına rızâ göstermediğini davranış ve fedâkârlığıyla ispat etmelidir. Çocuğunu cehenneme götüren inanç, düşünce ve eylemlerden koruyacak şekilde onu eğitmenin yollarını bulabilmelidir.

İnançlar, değerler, gelenekler ve iyi alışkanlıklar, daha çok aile içinde kazanılır. Çünkü çocuğun şahsiyetini kazandığı devre, aile içinde geçer. Çağdaş tüm pedagoglar, “altı yaşa kadar çocuğun karakteri nasılsa, ondan sonraki yaşantısında fazla ekleme yapılmadan aynı izler devam eder” görüşünde birleşirler. Bu sebeple, ilk yıllardaki eğitim ve terbiye, hayâtî ve hayat boyu önem taşır.

• Münkerden nehy görevi yapılmalı, çocuk evde karantinaya alınıp, günlük ve haftalık arındırmalardan geçirilmelidir. Okulun, iletişim araçlarının, medyanın, sokağın/çevrenin münkerlerinden çocuklar evde arındırılmalı, gönül ve zihinlerine bulaşmış tortuların atılması sağlanmalıdır. Çocuklarımız, okul sonrası, seyrediyorlarsa tv. sonrası ve giriyorlarsa internet sonrası virüs taramasından geçirilmelidir. Çocuk eve geldiğinde, yanlış bilgilerden, câhilî kültürden, kötü ahlâktan, çirkin alışkanlıklardan temizlenmelidir; çamurda oynayan çocuğun eve girer girmez temizliği yapılıp mikroplardan arındırıldığı gibi. Küfür ve şirk başta olmak üzere kötülüklerden, Allah’a isyan sayılacak davranışlardan, yalan ve hayâsızlık gibi her çeşit kötü alışkanlıklardan ve tiryakiliklerin her türünden koruma faâliyetleri yapılmalı, çocukları doğru ve faydalı kaynaklarla temasa geçirmelidir. Okuduğu kitapları, gazeteleri, konuştuğu arkadaşlarını, terbiye ve eğitim verenleri, seyrettiği filmleri, oynadığı oyunları... kontrol etmeli; gerektiğinde ambargo koymalıdır. Bütün bunları kendi yerine ve daha güzel yapacak Allah korkusunu, ihsan bilincini, tevhid şuurunu gönlüne yerleştirmelidir. Anne ve babalar gecesini gündüzüne katıp, “çocuğumu nasıl müslümanca yetiştirebilirim?” diye planlar, programlar yapmalıdır.
• Emr-i bi’l-ma’rûf yapılmalı, hakkı tavsiye etmeli ve tevhidî eğitim ve şuur verilmeye çalışılmalıdır. Bütün bunlar mutlaka sevdirilerek yapılmalı; eğer dinden nefret ettirecekse usûl/metod mutlaka değiştirilmeli, dini sevdirme ve dinî bilgi konusunda mutlaka birinden tâviz verilmesi gerektiğinde sevgiden/ sevdirmekten kesinlikle taviz verilmemelidir. Çocuklara özgüven ve güzel ahlâk kazandırılmalıdır.
• Helâl haram ayrım ve bilincini aşılarken, haram lokmadan uzak şekilde temiz gıdalarla beslemenin eğitimle çok yakın ilişkisi unutulmamalıdır. İsrâfın her çeşidine ve özellikle zaman savurganlığına meyletmeyecek bilinç verilmelidir. Çocuklarının gıda ihtiyaçlarını karşılamayan ya da tamamen hastalık taşıyan mikroplu pis gıdalarla onları besleyen anne ve babanın suçluluğu kabul edilir de, midelerinden çok daha önemli olan kafa ve gönüllerini aç bırakan veya ondan daha kötüsü, hastalıklı düşünce ve inançlarla doldurulmasına sebep olan ebeveyn suçlu sayılmaz mı? Ebeveynin çocuklarının midesini doldurup kafa ve kalbini ihmali, kapitalistçe bir zulümdür elbet. Ama şunu da unutmayalım: Nasıl midelerini mikropsuz, zehirsiz gıdalarla, dengeli beslenme kurallarıyla doldurmak zorundaysak; kafalarına ve gönüllerine giden gıdaların da mikroplardan arınmış, çocukları zehirlemeyecek ve dengeli beslenmeyi sağlayacak temel gıdalardan seçmemiz gerekmektedir. Abur cuburla midenin doldurulması gibi, abur cuburların okunması veya seyredilmesi de insanı hasta eder. Bazı ana ve babalar, çocuğuna okul ders kitapları dışında kitap almayı, oyuncak kadar bile önemli görmemekte; çocuğunun tevhîdî iman ve ibâdet bilincine sahip olmasını, güzel duygularının güçlendirilip doğru yönlere kanalizesini lüks saymaktadır. Kendi çocukluğunda kitapla büyümediği için, çocuklarının kitap ihtiyacını umursamamaktadır. Hâlbuki öyle acâyip bir düzen ve ortamda çocuklarımız hayata atılıyor ki, bu devirde okumayanların, canına okuyorlar. Tabii, neyi nasıl okuyacağını bilemeyenler de intihar etmiş oluyor.
• İslâm’ı sevdirmeli, çok küçük yaştan itibaren Allah sevgisi, Peygamber sevgisi vermeli; her sevgiden önce ve en büyük sevgi olarak. İlâhî emirleri, ibâdetleri niçin yapması gerektiğini anlatmalı, her konuda şuurlandırmaya çalışmalı, okuduğu Kur’an’ın ne olduğunu, ne emirler içerdiğini, anlamını, namaza niçin ihtiyacı bulunduğunu... öğretip sevdirmeli. Bir yandan cihad sevgisi ve hazırlığı, diğer yandan sanat sevgisi kamçılanmalıdır. Balık avlayıp vermek yerine, balık tutmayı öğretmeli, Allah sevgisi ve belirli yaştan sonra da Allah korkusu ve takvâ bilinci verilmeye çalışılmalıdır. Sorumluluk ve görev şuuru aşılanmalıdır. Kız çocuklara küçük yaşlardan itibaren tesettür ve hayâ bilinci, kız ve erkek çocuklara ibâdet ve özellikle namaz şuuru kazandırılmalı ve bu konuda çok titiz olunmalı.

Görüldüğü gibi esas iş, ana ve babaya düşmektedir. Bunun yanında elbette çözüme katkı cinsinden cemaat ve kurumların da büyük sorumlulukları vardır. Mü’minler, böyle bir konuda birbirleriyle yardımlaşmayacak da hangi konuda yardımlaşacak? Bu alanda kimler neler yapabilir, özetin özeti olarak ona temas edelim:

Cemaat ve kanaat önderleri, yazarlar ve hocalar eğitimi ciddiye almalıdır; faâliyetlerinin birinci sırasına, merkezine yerleştirmelidir. Yapılabilecekleri tavsiye etmekle, sempatizanlarını yönlendirmeyle de yetinmemeli, bu konularda öne düşmeli, örnek olmalı, organizelere katkıda bulunmalıdır.

Asr-ı saâdette eğitimin merkezi olan câmilerimizin bugünkü şartlarla bu alanda bir boşluğu doldurabileceklerini sanmıyorum. Elif be öğretiminden (öğretir gibi yapmaktan) ibâret olan câmi kursları, hiçbir şekilde alternatif özelliklere sahip değildir; “yetersiz” bile değildir. Kur’an eğitimini daha farklı mekânlara taşımanın şu ortam için daha doğru olduğunu düşünüyorum.

Yayınevleri, tevhidî duyarlığa sahip uzmanlara eğitimle ilgili alternatif kitaplar, dergiler, broşürler hazırlattırıp bunları yayınlayabilir. Sesli ve görsel malzemeler alanında faâliyet yapabilenler bu alanda hizmet verebilir.

Radyolara da büyük iş düşmektedir. Radyo okulu şeklinde çalışmalar yapılabilir. Okul ciddiyeti ve programıyla müfredatlar hazırlanıp sunulabilir. Okullarda uygulanan ders konularının tashihi yapılabilir.

Cemaatler, dernekler, vakıflar ana baba okulları/kursları açabilir. Ders araç ve gereçleri hazırlayabilir. Sadece kendi mekânlarında eğitime katkıda bulunmakla yetinmeyip evlerdeki çalışmalara yön verecek katkılar ve destekler sağlayabilir. Her yaş dilimine yönelik kitap, dergi, CD, kaset, hatta radyo ve TV faâliyeti yapabilir.

Allah, Kitab’ında Kendi yolunda cihad edenlere yollarını açacağını vaad ediyor.^[7] “Kim Allah’tan korkar takvâ sahibi olursa, Allah ona bir çıkış yolu verir.”^[8] Yeter ki samimi olunsun ve gönülden istensin…

İnsanımızda yeterli şekilde savaşçı kimliği yok. Truva atının içerisinde, karşı tarafın savaşçısı olarak bir misyon yüklenebilir miyiz; Hz. Musa’nın Firavun’un sarayında üstlendiği bir misyon gibi. Bu, ancak savaşçı kimliğiyle, tevhid kelimesindeki “lâ” bilinciyle, dâvâsı için her bedeli ödemeye hazır bir fedakârlık ruhuyla olabilecek husustur. Bu noktada biz çocuklarımıza tevhidi bilinç ve dâvâ adamı kimliğini verirsek, çocuk istikametini korur ve kolay kolay sapmaz. Tamam da bu kimliği vatandaşa ne kadar verebilmişiz ki, o çocuğuna versin?

EVLERİMİZ

Acaba hangi kurumlar Ali’leri ve Fâtıma’ları oluşturdu, bunlar hangi kurumun ürünleriydi? Dolayısıyla burada evi merkeze alarak değerlendirirsek, İslâmî bir toplumda, üç sacayağı kurum vardır. Bu ev, cami ve medresedir. Medrese yerine bugün dernek vs. diyebiliriz. Ama işte Hz. Musa ile ilgili ayete^[9] ve Mekke dönemindeki Hz. Peygamber’in uygulamalarına baktığımızda, ev dışında bir kurum yok. Ev, başkalarının müdahale edemeyeceği bir alan. Dolayısıyla tek kurum var. Hz. Musa’ya vahyedildiği gibi, “evlerinizi mescid edinin” ki, ben mescidi genel anlamda geniş fonksiyonlu bir yer olarak düşünüyorum.

Darul Erkam bir evdi. Bu gün eğitimin de yön vericisi, bel kemiği olması gereken yerlerimiz evlerimiz olmalı. Biz, kurumları olmazsa olmaz gibi gördük. Alternatifleri, illa bir kurum vasıtası ile düşünmenin çıkmazlarını hesaba katmalıyız. “Okullarla nasıl yarışabilirim?” diyoruz. Bu, imalâthaneye bile sahip olamayan sadece el tezgâhı olan birinin fabrika ile yarışma zorunluluğu duyması gibi bir şey. Dolayısıyla yarışmaya kalkıyoruz, galip olamayacağımız bir savaşa giriyoruz, yaralarımız büyüyor, çıkmaz sokaklara kendimizi mahkûm ediyoruz.

Burada yine Hz. Peygamber’in olumlu bir vasfı olarak “ümmî” vasfını ele almak lâzım. Ümmî, “okuma yazma bilmeyen”den ziyade, “anneye mensup olmak” demektir. Yani, anneden doğduğu gibi, fıtrî yapısını koruyan demektir ümmî. Câhiliyyenin hiçbir pisliğine bulaşmamış, fıtratına uyan demek. Ümmet kelimesi de aynı ümm kelimesinden türemiştir ve anne kavramının olumlu yapısını içerir. Çocukların yetişmesinin sorumluluğu, anne ve babaya ait olması gerekirken, bu işi anne ve babanın vekillerinin merkeze alındığı ve yarışamayacağımız bir alan olan kurumlar ile halletmeyi öncelikliyoruz. Hâlbuki, Hz. Fâtıma’yı babası Hz. Peygamber yetiştirdi. Hz. Ali’yi de Erkam’ın evi ve Peygamberin öğretileri yetiştirdi. Herkes kendi çocuğunu evvelâ kendisi, diğer müslümanlarla yardımlaşarak yetiştirmeye çalıştı. Bu durumda kurumların hegomanyası olmayacak, mağlup olma riski büyük olan bir alana müslümanın kendisini sıkıştırması söz konusu edilmeyecektir. Okullar sadece belirli saatlerde, sadece belli mekânda, sadece uzmanı olan öğretmenin, sadece kendi müfredatı ve konusuyla ilgili, sadece eğitim (aslında sadece öğretim) verdiği bir kurum. Hâlbuki insan yetiştirmenin bireyle, zamanla, mekânla, konuyla, öğretmeyle sınırlanamayacak kapsamda yüceliği vardır.

Bunun yanında hiçbir öğretmen, öğrencisini bir anne ve babanın evlâdını sevdiği kadar sevemez, onların fedâkârlık yapacağı kadar yapamaz. Fıtratta bu denli sevgi ve özverililik yok çünkü. Belki öğretmen de çok gayretli olabilir, ama fedâkârlık ve sevgi anlamında anne ve babanın yerini hiçbir eğitimci, hiçbir öğretmen tutamaz. İşte biz bu yedeği, vekili asıl yapı yerine koyduk. Yani Musa (a.s.) döneminde de, Mekke döneminde de evin merkez teşkil ettiği bir yapı var. Camiler de, bugün İslâmî merkez ve eğitim mekânı olarak kullanamadığımız dışlanmış bir yer haline geldi. Yani câmiler bir devlet kurumu durumunda. Kanunlar var, yönetmelikler var, devlet buraları nasıl işleteceğini belirliyor. Hatta imam olmak için kanun açısından müslüman olma şartı aranmıyor. Hatırlayın, Turan Dursun gibi ateist ve İslâm düşmanı biri yıllarca müftülük yaptı, imamların âmiri oldu. .

Demek ki, bugün tarihe karışmış medresenin yerini tutan özgür ve bağımsız İslâmî bir eğitim kurumu olmadığı gibi, câmiler de bu özelliklerden aynı derecede uzak. Tek kurum kalıyor; o da ev. Zaten insan eğitiminde ana ve babanın rolü başkasına devredilemez. Ailenin merkezî bir rol üstlenmek zorunda olduğunu söylemek istiyorum. Çocuğunun eğitiminin kendisini direkt ilgilendirdiği kişi, anne ve babadır. Her doğan çocuk İslâm fıtratı üzerine doğar, annesi ve babası onu hıristiyanlaştırır, yahudileştirir (hadisin bir rivâyetinde), müşrikleştirir. “Müslümanlaştırır” denmiyor. Zaten müslüman fıtratı ile doğmuş. Bu aslî yapı korunup kirletilmezse, zaten müslüman olacak. İkinci olarak “çevre şartları, okul, çocuğu hıristiyanlaştırır…” da denmiyor; anne ve babasının bu işlevi gördüğü söyleniyor. Dolayısıyla okul, çevre, televizyon dediğin şey, anne ve babanın seçtiği, kendine bir vekil olarak görev ve yetki verdiği şeylerdir. Anne ve baba, çocuğunu İran’da ya da Mekke’de yetiştirmek isterse, televizyon ya da çevre faktörleri (arkadaş, okul, medya, oyun, iş, komşu ve benzeri) de çok farklı olabilecek, hatta çevresel sorunlar çözüme dönüşebilecektir.

[1] ] 33/Ahzâb, 66-68

[2] ] Bkz. 33/Ahzâb, 66-68

[3] ] 10/Yûnus, 87

[4] ] 33/Ahzâb, 66-68

[5] 4]1175] Tirmizî, Deavât 68, hadis no 62/Cum’a, 5        : 3711

[6] ] 35/Fâtır, 28

[7] ] 29/Ankebût, 69

[8] ] 65/Talâk, 2

[9] ] 10/Yûnus, 87